Koelwater Fukushima lozen in zee? Zuid-Korea en China steigeren
Japans oplossing voor minstens een miljoen ton koelwater uit de centrale van Fukushima is het te lozen in zee. Een regionaal dispuut dreigt. ‘Het volume is ongezien.’
Het is tien jaar geleden dat een zware aardbeving het Japanse Fukushima trof, maar nog steeds verhit de ruiming van de vernielde kerncentrale de gemoederen. Nu Japan na jaren twijfelen beslist heeft om vanaf 2022 minstens een miljoen ton koelwater te lozen in zee, steigeren de buurlanden ZuidKorea en China.
Ook Japanse vissers zijn hevig gekant tegen deze ‘finale’ oplossing. Zij zeggen dat de regering boven hun hoofden heeft beslist na een oppervlakkige consultatieronde. Ze vrezen dat hun vangsten onverkoopbaar worden.
Tot nu toe werd het koelwater verzameld in duizend grote bassins. Die oplossing botst op haar grenzen. Door verdere regenval, en contact tussen nucleaire resten en grondwater zullen de containers – goed voor 500 olympische zwembaden – tegen 2022 volgelopen zijn.
Beperkte toxiciteit
Het water is de afgelopen jaren al eens gezuiverd van radioactieve deeltjes. De Japanse uitbater Tepco moet dat de komende jaren herhalen, want volgens de kwaliteitskrant Asahi Simbun liep er in de eerste stadia van het procedé iets mis. Nog steeds is het water 10.000 keer meer vervuild dan toegelaten. De boosdoener lijkt vooral het nucleaire deeltje tritium. Tepco maakt zich sterk dat het water in bijna twee jaar zuiver genoeg zal zijn voor gecontroleerde lozing in zee.
Volgens Gilbert Eggermont, specialist stralingsbescherming aan de VUB en expert bij de Hoge Gezondheidsraad, is die keuze verdedigbaar. Vooral omdat het gaat om verontreinigd water. ‘Het zou anders liggen bij vaste massa’s nucleair afval. Dan is er een lokaal effect op het onderzeese ecosysteem.’
Tritium is volgens Eggermont hoe dan ook moeilijk weg te filteren, er zijn weinig alternatieven. ‘Maar de toxiciteit ervan is vrij gering. Als je dat water met voldoende toezicht loost, vermoed ik dat het tritium nauwelijks meetbaar zal zijn in de vispopulatie. De verdunningscapaciteit van de Stille Oceaan is erg groot.’ Dat ‘gecontroleerd’ lozen zal dertig jaar duren. Volgens Tepco zou de nucleaire vervuiling onder de 1.500 becquerels per kiloliter belanden, wat veilig lijkt.
Ook in België staan de autoriteiten volgens Eggermont tolerant tegenover kleine lozingen van tritium uit de kerncentrale van Tihange. De volumes in Fukushima zijn volgens Eggermont ‘ongezien’. Maar gemeten naar nucleaire vervuiling had de Stille Oceaan meer te lijden onder nucleaire tests door de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk in de Koude Oorlog.
Het enige alternatief is de deeltjes via een nieuwe, dure filter te concentreren en als vaste volumes op te slaan. ‘Ook dat is een gevaarlijk idee in een aardbevingsgevoelige regio’, zegt milieueconoom Aviel Verbruggen. Zowel Eggermont als Verbruggen benadrukt dat de site van Fukushima een rampgebied blijft waar de bestuurders voor het ene na het andere dure dilemma komen te staan.
Op het matje
Dat gaat in tegen het beeld dat de Japanse regering zelf wil verspreiden. Premier Yoshihide Suga en diens voorganger Shinzo Abe zagen de Olympische Spelen als kans om de wereld te tonen dat alles voorbij en ‘onder controle’ is. Maar de Japanse pers, lokale ngo’s en burgers klagen al jaren over het gebrek aan transparantie bij het beheer van de ramp.
De plannen om het koelwater in zee te lozen, stuiten op felle weerstand. Uit een steekproef in januari bleek dat 55 procent van de Japanners dit niet ziet zitten voor de impact op de visserij. Slechts 32 procent ging akkoord.
Regionaal is het dossier nog explosiever. De relaties met ZuidKorea en China waren al bekoeld door de gebrekkige erkenning van Japan voor zijn oorlogsmisdaden. De twee landen protesteren nu tegen de ‘eenzijdig opgelegde plannen’. Seoel riep de Japanse ambassadeur op het matje. China verspreidde meteen propaganda op sociale media over het ‘giftige water’, en noemde Japan ‘onverantwoord en onwetenschappelijk bezig’. De VS spraken hun steun uit.
Gemeten naar nucleaire vervuiling had de Stille Oceaan meer te lijden onder nucleaire tests door de VS, het VK en Frankrijk