Pfizer, in een zetel richting meer winst
Als de coronapandemie is geluwd, willen vaccinproducenten hun prijzen verhogen. Zeker Pfizer heeft een sterke onderhandelingspositie bedongen. ‘De huidige markt is niet normaal.’
Wie nu ingeënt wordt met het vaccin van Pfizer/BioNTech, zal waarschijnlijk binnen zes tot twaalf maanden een derde dosis moeten krijgen. En mogelijk is er een jaarlijkse prik nodig om beschermd te blijven tegen covid-19 – zoals dat ook bij griepvaccins het geval is. Dat heeft Pfizer-ceo Albert Bourla donderdag gezegd in een interview met de Amerikaanse zender CNBC.
Bourla sprak voorwaardelijk, maar ook de Europese Commissie gaat ervan uit dat er zogenoemde booster shots nodig zullen zijn. De Commissie, die de Europese aankoop van vaccins coördineert, onderhandelt momenteel over de aankoop van twee miljard dosissen voor de periode 2022-2023.
Alvast voor de vaccins van Pfizer/BioNTech zal Europa nu meer moeten betalen dan bij eerdere bestellingen. Volgens de aftredende Bulgaarse premier Boris Borisov is de prijs van een dosis ondertussen naar 19,5 euro gestegen. De Commissie heeft een geheimhoudingsclausule met de producenten en houdt de lippen stijf op elkaar over de prijzen. Maar toen de Belgische staatssecretaris Eva De Bleeker (Open VLD) in december de vaccinprijzen lekte op Twitter, bleek dat Europa Pfizer nog 12 euro per dosis betaalde. In vier maanden zou de prijs dus met 62 procent gestegen zijn.
Duurder in ontwikkelde landen
Ook Pfizer geeft geen bedragen vrij, maar in een gesprek met verschillende Europese kranten, waaronder Handelsblatt, gaf ceo Bourla toe dat het vaccin duurder wordt verkocht in ontwikkelde landen. Al is een dosis niet duurder dan een maaltijd, voegde hij eraan toe, ‘terwijl de vaccins een onschatbare waarde hebben en mensenlevens redden’. Ook gezondheidseconoom Dominique Vandijck (UGent) noemt de huidige prijzen ‘billijk’. ‘Ondanks hun comfortabele onderhandelingspositie hebben de vaccinproducenten tot nog toe niet het onderste uit de kan willen halen’, zegt hij.
Het vaccin van Pfizer/BioNTech is nu een van de duurste op de markt – ter vergelijking: AstraZeneca rekent 1,78 euro per dosis aan – maar de Amerikaanse farmareus overweegt de prijzen in de toekomst stevig op te trekken. De huidige prijs is tot stand gekomen in een ‘pandemische omgeving’, zei Frank D’Amelio, financieel directeur van Pfizer, onlangs in een gesprek met investeerders. ‘Vanzelfsprekend is dat geen normale prijs die we gewoonlijk krijgen voor een vaccin, 150 à 175 dollar per dosis.’
‘De huidige prijs is niet de normale prijs die we gewoonlijk krijgen voor een vaccin, 150 à 175 dollar per dosis’
Frank D’Amelio Financieel directeur Pfizer
Pfizer verwacht dit jaar voor 15 miljard dollar (12,5 miljard euro) aan covid-vaccins te verkopen (DS 3 februari). Volgens D’Amelio heeft het bedrijf – dat de helft van zijn winst deelt met het Duitse BioNTech – nu een winstmarge van 25 à 30 procent op de vaccins. Maar zodra de pandemie is geluwd, is er een ‘aanzienlijke kans om die te verbeteren’, zei hij. Niet alleen door de prijs op te trekken, ook omdat de productiekosten zullen dalen.
Ook Moderna onder druk
Pfizer is niet de enige producent die de prijs van vaccins wil opdrijven, het Amerikaanse Moderna plant hetzelfde. En hoewel AstraZeneca (AZ) – net als Johnson & Johnson (J&J) – eerder heeft verklaard niets te willen verdienen aan de pandemie, staat het onder druk van investeerders om de marges op te trekken. Dat kan het Brits-Zweedse bedrijf in principe, volgens de afspraken met de EU, vanaf 1 juli.
Maar het is Pfizer dat momenteel de beste kaarten heeft om zijn prijzen te verhogen, denkt Vandijck. ‘Het bedrijf zit in een unieke positie. Van de vier goedgekeurde coronavaccins in Europa, kampen er twee met een probleem door nevenwerkingen.’ De vaccins van AZ en J&J worden (in zeldzame gevallen) in verband gebracht met een ongewone vorming van bloedklonters en worden in verschillende landen beteugeld. Bovendien kampte AZ de voorbije maanden met vertragingen en leverde Moderna onregelmatig. Pfizer sprong in de bres en levert zelfs meer vaccins dan voorzien. Het bedrijf is in ons land goed voor twee derde van de geleverde vaccins. Dat samen maakt dat Pfizer een ‘semi-monopolie’ heeft, zegt Vandijck. ‘Het ligt voor de hand dat het dit bij onderhandelingen zal proberen uit te buiten.’
‘Winst op kap van overheid’
De redder in nood hoort nu de kassa rinkelen, maar krijgt ook kritiek. Marc Botenga, Europarlementslid voor de PVDA, vreest dat het bedrijf nu ‘monsterwinsten op kap van de sociale zekerheid’ wil maken. Hij verwijst naar de Amerikaanse ngo Patients for Affordable Drugs. Die becijferde dat een prijsverhoging van het Pfizer/BioNTech-vaccin tot 175 dollar per dosis, zoals de financieel directeur suggereerde, het Amerikaanse gezondheidssysteem jaarlijks tot 45 miljard dollar kan kosten. Botenga wil daarom de monopoliepositie van de farmabedrijven doorbreken en het vaccin in publieke handen brengen.
Maar Vandijck acht het ‘onwaarschijnlijk’ dat Pfizer voor lange tijd van de huidige situatie kan profiteren. ‘De productiemogelijkheden zullen vergroten en meerdere producenten zullen goede vaccins op de markt brengen’, zegt Vandijck. ‘Wie ze te duur prijst, dreigt uit de boot te vallen.’
‘Pfizer heeft een semi-monopolie. Het ligt voor de hand dat het dit zal proberen uit te buiten’
Dominique Vandijck Gezondheidseconoom (UGent)