Gymcoaches erkennen psychisch misbruik, maar mogen aanblijven
Er is zonder twijfel sprake geweest van psychisch grensoverschrijdend gedrag binnen de Vlaamse gymnastiekfederatie, concludeert een onafhankelijke onderzoekscommissie. Toch mogen de betrokken coaches aanblijven.
‘We erkennen dat onze trainingsaanpak in het verleden soms hard en te prestatiegericht was,’ zegt het Franse trainersduo Marjorie Heuls en Yves Kieffer in een video, ‘en we beseffen dat daardoor sommige gymnasten diep gekwetst werden. We betreuren dat, het was niet onze bedoeling. We bieden oprecht onze excuses aan.’
De video werd uitgezonden op een persconferentie van Vlaams minister van Sport Ben Weyts (N-VA), waar de conclusies gepresenteerd werden van de onafhankelijke commissie die meldingen van grensoverschrijdend gedrag in de Vlaamse turnwereld onderzocht heeft. Het hoofd van de commissie, Bart Meganck, was duidelijk: ‘Er was sprake van psychisch grensoverschrijdend gedrag, bij meerdere personen, en door meerdere coaches. De impact daarvan was voor een deel van de ex-gymnasten blijvend. Gymfed (de Vlaamse gymnastiekfederatie, red.) was op de hoogte van de klachten en heeft onvoldoende ondernomen.’
Meganck wijst naar de dubbele rol van Lode Grossen, de toenmalige algemeen manager van Gymfed die ook voorzitter was van de ethische commissie. ‘Dat was een gemiste kans voor de erkenning van de klachten.’ Meganck geeft ook aan dat de klachten die tot vorig jaar binnenkwamen op een ‘juridische en formalistische wijze werden afgewezen’. Gymfed is sinds augustus 2020 van leiderschap gewisseld. Ilse Arys, het nieuwe hoofd van de federatie, accepteert de conclusies van de commissie en bood ook haar excuses aan.
Blijvende blessures
De toxische situatie in de Vlaamse turnwereld kwam aan het licht na een reeks getuigenissen van voormalige gymnasten (DS 8 augustus 2020), onder hen ook voormalig olympisch turnster Aagje Vanwalleghem. Zij klaagden het constante psychische misbruik binnen de federatie aan. Die gingen van psychologische terreur en bodyshaming naar verregaande druk tijdens trainingen die soms resulteerden in blijvende fysieke blessures. Sommige getuigenissen gingen over de periode tussen 2000 en 2008, toen de Nederlander Gerrit Beltman hoofdcoach was. Beltman heeft zich intussen publiekelijk geëxcuseerd. Maar andere getuigen wezen ook naar het gedrag van de huidige hoofdcoaches Heuls en Kieffer (DS 27 juli 2020). Volgens de commissie was de houding van de hoofdcoaches vroeger ook ‘nefast voor het herstel’. ‘Vele ex-gymnasten
Bart Meganck zijn fysiek, sociaal en emotioneel onder te hoge druk komen te staan, waarvan ze de sporen tot vandaag moeten meedragen’, zegt Meganck. In totaal spraken de commissieleden met 91 huidige en voormalige gymnasten.
Leren en helen
Volgens Meganck en Weyts is het intussen veel beter gesteld met de Vlaamse turnwereld. De commissie sprak ook met dertien huidige gymnasten en zij getuigen dat ze juist een goede relatie hebben met hun coaches en de federatie. In maart schreven de gymnasten van het olympische team nog een open brief waarin ze aangaven dat de getuigenissen van het verleden niet langer van toepassing zijn en een negatieve impact hadden op hun voorbereiding voor de olympische spelen (DS 13 maart). Onder hen bevond zich ook tweevoudig wereldkampioene Nina Derwael. Zij had eerder al haar toekomst verbonden aan het duo Heuls-Kieffer.
‘Zij trekken de klachten uit het verleden niet in twijfel, maar vragen sereniteit’, zegt Meganck. Het rapport geeft aan dat er sinds 2018 aanzienlijke stappen zijn gezet. Zo is er een atleten- en een oudercommissie opgezet binnen Gymfed. Daarnaast formuleren ze nog dertien aanbevelingen voor de federatie. Die moet onder andere voorzien in permanente vorming voor trainers en betere begeleiding voor turnsters die uitvallen.
Volgens Weyts zijn het rapport en de erkenning van wat in het verleden is gebeurd, een belangrijke stap in het leer- en helingsproces.
‘De impact van het grensoverschrijdend gedrag was voor een deel van de exgymnasten blijvend’ Hoofd onderzoekscommissie
BEN WEYTS
In hoeverre heeft het feit dat Nina Derwael deze zomer kans maakt op olympisch goud meegespeeld om haar coaches, Marjorie Heuls en Yves Kieffer, aan boord te houden?
‘Niet. Ik heb dat ook aan Nina gezegd. Het staat iedereen vrij om naar het Vlaams Sporttribunaal te stappen en een juridische procedure op te starten als ze niet akkoord gaan. Volgens mij zijn de coaches zelfs een deel van de oplossing.’
‘De onderzoekscommissie komt met de bevinding, en zij hebben die fouten erkend en excuses aangeboden. De prestatiedrang maakt in sommige gevallen blind voor de ethische normen. Maar ze hebben dat ingezien.’
Heuls en Kieffer hebben in Frankrijk al een waarschuwing gekregen en zijn nu opnieuw op de vingers getikt. Wat is de garantie dat ze hun gedrag zullen aanpassen?
‘Er is een stuurgroep, met leden van de onafhankelijke commissie die de misstanden onderzocht, met ex-gymnasten en andere experts, die daarop zullen toezien. Bovendien dateren de meeste klachten van voor 2018. De huidige gymnasten bevestigen dat er nu een grote tevredenheid heerst. Zijn er nooit problemen? Tuurlijk wel. Maar bij de minste fout zal ik snel op de hoogte zijn.’
In Nederland nemen ze coaches die voorwerp van onderzoek zijn, niet mee naar Tokio. ‘Dat vind ik een mossel-nochvishouding. De coaches zijn een gevaar en het is problematisch om hen mee te nemen naar de Spelen, maar ze mogen wel nog achter gesloten deuren als persoonlijke coach voortwerken. Dat snap ik niet.’
juni 2016 failliet. Een andere bekende politieke naam die bij Optima opdook, was die van Geert Versnick (Open VLD), een voormalige bestuurder van Optima Group. Hij is niet bij de strafzaak betrokken.
Walter Van Steenbrugge, de advocaat van Van den Bossche, benadrukte vrijdag dat hij pas maandag zicht zal krijgen op de eindvordering van het parket. Hij is nog niet op de hoogte van de tenlasteleggingen. ‘Mijn cliënt is ook nooit in verdenking gesteld. Hij heeft alleen twee keer een verhoor bijgewoond.’ Van Steenbrugge omschrijft Van den Bossche als ‘een integer persoon’.
Ethias Bank en Lombard
Van den Bossche genoot lange tijd het vertrouwen van de familie Piqueur, maar gaandeweg vertroebelden de relaties. Van den Bossche staat zowat halverwege op de lijst van verdachten, die aangevoerd wordt door Jeroen Piqueur. Ook diens zoon Ruben, dochter Rebecca en schoonzoon Gorik staan op de lijst. Niet alle 14 verdachten (personen en vennootschappen) wordt hetzelfde tenlastegelegd.
Volgens de krant De Tijd wordt ook Jos Sluys geviseerd. Sluys, een bekende verschaffer van risicokapitaal en aandeelhouder van Optima Group, weet evenmin wat hem aangewreven wordt.
Het parket vraagt ook de doorverwijzing van enkele voormalige toplui die nauw met Piqueur samenwerkten, met name Jo Viaene, Philip De Hulsters, Frank Vincent en Jan De Paepe. Die laatste was de juridische topman van Piqueur. De Hulsters is de voormalige topman van Ethias Bank, die in 2011 door Optima gekocht werd. Die aankoop wordt algemeen beschouwd als de
Piqueur stond bekend om zijn royale levensstijl en wordt ook verdacht van bedrieglijk onvermogen. De raadkamer buigt zich op 16 juni over de zaak en beslist wie naar de strafrechter verwezen wordt. Het is ook uitkijken wat het Hof van Cassatie beslist over de eerdere wraking van de onderzoeksrechter. Die gebeurde in februari op vraag van Hans Rieder, de advocaat van Piqueur. De vervangende onderzoeksrechter vond het dossier rijp voor de strafrechter. Piqueur zelf zei eerder te vrezen dat het nooit tot een proces zal komen.
Pascal Dendooven