‘Het werk van een generatie werd in vijf jaar kapotgemaakt’
Een groep aandeelhouders van de zandmultinational Sibelco wil Bert De Graeve weg als voorzitter. ‘Zijn herverkiezing is ondenkbaar. In vijf jaar tijd is het werk van een generatie kapotgemaakt.’
Twee voormalige topdirecteurs en een belangrijke aandeelhouder van Sibelco treden via De Standaard voor het eerst naar buiten. Dat gebeurt aan de vooravond van de aandeelhoudersvergadering die de herbenoeming van voorzitter Bert De Graeve als belangrijkste agendapunt heeft. De drie toplui spreken namens een groep aandeelhouders die 23 procent van de stemrechten heeft, en Pierre Nothomb van het bureau Deminor heeft ingeschakeld om haar belangen te verdedigen.
Ze zijn verkoper van hun aandelen, die decennialang gekoesterd werden. Reden: een catastrofaal beleid. Van de omzet in 2014 – 3,3 miljard en een brutobedrijfswinst van 673 miljoen – blijft vandaag maar 1,4 miljard omzet en 205 miljoen brutowinst over.
Onder de vroegere toplui Stanislas en Gaëtan Emsens was Sibelco een hands-on wereldspeler, die dicht bij de klanten stond en vertrouwen had in de lokale teams in meer dan 40 landen. Maar die cultuur veranderde ingrijpend onder de tandem Bert De Graeve (voorziter) en Jean-Luc Deleersnyder (sinds september ex-ceo).
‘Het is een schoolvoorbeeld van hoe je met centralistisch management en externe consultants een succesvolle bedrijfscultuur aantast. Getalenteerde ervaren medewerkers werden vervangen, of vertrokken ontmoedigd. Soms stapten ze over naar de concurrentie (zoals GBL-dochter Imerys, red)’, zegt Kevin Crawford, die 38 jaar lang bij Sibelco werkte, en de Amerikaanse tak Unimin van 200 miljoen dollar omzet op 1,5 miljard hielp brengen.
Sibelco fuseerde in 2018 het solide Unimin met het kwetsbare Fairmount Santrol tot Covia, dat twee jaar later failliet ging en Sibelco 1,8 miljard euro kostte. Covia kwam al snel in de problemen en de Duitse aandeelhouder van Sibelco, die voorheen een derde van Unimin bezat, begon vragen te stellen. ‘We wilden helpen, maar De Graeve speelde het juridisch’, zegt Robert Lindemann, ceo van aandeelhouder Quarzwerke, dat 70 jaar geleden begon samen te werken met Sibelco.
‘We kregen geen informatie en waren verplicht zelf op onderzoek uit te gaan’, zegt ook Crawford. Dat gebeurde grondig. Uit dat onderzoek blijkt dat hoofdadviseur Morgan Stanley en Sibelco een erg onzorgvuldige due diligence (onderzoek van de boeken) deden, en niet zagen wat er echt aan de hand was in de sector. ‘De belangrijkste reden voor de fusie was een jaarlijkse 150 miljoen dollar aan kostenvoordelen. Maar al in 2017 was het dui
‘De ceo is vervangen. Maar een frisse start is maar mogelijk als er ook een nieuwe voorzitter komt’
Alain Speeckaert Exceo Sibelco
delijk dat dit onzeker werd doordat de klanten met lokaal Texaans bruin zand begonnen te werken in plaats van met wit zand uit het noorden.’
’Cynisch spel’
De bekende hedge fund-investeerder Dan Loeb voorspelde in mei 2017 een zandcrisis. Wit zand werd vervangen door lokaal bruin zand. Ook Forbes wees daar in september 2017 op. ‘Lazen Morgan Stanley en het management dat niet?’, vraagt Crawford zich af.
‘De zware schuldenlast die op Covia gelegd werd (1,6 miljard dollar), was onverantwoord’, zegt een financier. Covia was bijzonder afhankelijk van de schaliegas-industrie en die was slechts rendabel bij een hoge olieprijs. Toen de olieprijs daalde, klapte de schaliegasmie. in elkaar en bezweek Covia onder de schulden.
‘Door de fusie met Fairmont én de aangegane schulden werd Unimin van een gediversifieerd en bijna schuldenvrij bedrijf plotseling een bedrijf dat kreunde onder de schulden en zeer afhankelijk was van de cyclische energiesector. Hoe kon Bert De Graeve in oktober tegen de aandeelhouders zeggen dat de fusie de redding was van Unimin? Het was de doodsteek’, zegt Lindemann.
Pierre Nothomb van Deminor spreekt van een cynisch spel. ‘Covia ging zware schulden aan, maar men bouwde een tussenschot tussen Covia en Sibelco. Men wist dat men met vuur speelde.’ In het jaarverslag over 2020 legt De Graeve nu de oorzaak bij de ‘dubbele crisis’: de oliecrisis én de coronapandeHet De verschillende kopstukken in het management die verantwoordelijk waren voor het drama, hebben hun conclusies getrokken. De Graeve wil echter voorzitter blijven en vraagt een nieuw mandaat voor een derde termijn van drie jaar.
Tweedracht zaaien
‘De ceo is vervangen. Maar een echte frisse start is maar mogelijk als er ook een nieuwe voorzitter komt. En iemand die communicatief is’, zegt Alain Speeckaert, ex-ceo en neef van wijlen Stanislas Emsens. Speeckaert verwijt De Graeve dat hij bij de familiale aandeelhouders tweedracht heeft gezaaid en zich niet eens excuseert voor het debacle.
Sibelco zag zich afgelopen jaar verplicht een aantal andere activiindustrie
Robert Lindemann teiten af te stoten, zoals kalk, kalksteen en magnesiumzand. Behalve het verdampen van de activiteiten in de VS was er de exit in Australië. Sibelco is nu vooral een Europees bedrijf dat nog altijd erg sterk staat in silica-zand (een uiterst zuiver zand) en regionaal marktleider is in klei voor ceramische toepassingen en allerlei mineralen. De bouwsector is de grootste klant. investeert ook in de recyclage van glas, en in materialen voor een duurzame wereld.
‘Sibelco is veel kleiner, maar het blijft een unieke groep. Met de nieuwe ceo Hilmar Rode is een belangrijke stap in de goede richting gezet. Het bedrijf heeft belangrijke reserves aan mineralen die nog honderden jaren kunnen dienen. Zijn producten worden gebruikt in vele toepassingen’, zegt Lindemann.
Waarom dan nu verkopen? Nothomb: ‘Het is juist dat de bodem bereikt is. Een nieuwe aandeelhouder kan de Covia-pagina beter helpen omslaan. De conclusies van dit debacle zijn niet getrokken. De Graeve en Deleersnyder hebben in vijf jaar tijd het werk van een generatie in gevaar gebracht.’
Pascal Dendooven
‘Sibelco is veel kleiner geworden, maar het blijft een unieke groep’ Ceo Quarzwerke