3. Gezocht: vergunning

Enkele berichten van deze week. Groeiend protest in Limburg tegen waterstofleidingen die Antwerpen met het Ruhrgebied verbinden. De nieuwe gascentrale in Dilsen-Stokkem krijgt van de provincie Limburg geen vergunning vanwege stikstofuitstoot. Baggeraar Deme start met een proefproject om mangaanknollen, vol met metalen, op de bodem van de oceaan te winnen. Maar het project stuit op groeiend verzet, van onder meer Greenpeace. In Nederland groeit de tegenstand in Amsterdam, ook bij groene progressieven, tegen de komst van nieuwe windmolens. In WestVlaanderen is er al jaren protest tegen nieuwe hoogspanningslijnen die de windparken op zee moeten koppelen aan het achterland.

Infrastructuurprojecten, hoe groen en goedbedoeld ze ook mogen zijn, stuiten op steeds meer verzet. Vergunningen slepen aan en de bouw wordt steeds meer vertraagd door juridische conflicten. Ook de relatie tussen overheden en aannemers loopt vaak stroef. Vooral onze noorderburen kunnen daarvan meespreken. De renovatie van de Afsluitdijk neemt daar nu al meer jaren in beslag dan de eigenlijke bouw in de jaren 30. De grootste aannemer van Nederland, Koninklijke BAM, heeft aan enkele grote infrastructuurprojecten zoals de bouw van een nieuwe zeesluis in IJmuiden, zodanig zijn broek gescheurd dat het weigert nog mee te doen aan grote complexe infrastructuurprojecten. Te riskant en te onzeker.

‘Je ziet verschillende waarden steeds meer botsen, zoals het sociale versus het milieu, of natuur versus milieu’, zegt Dave Sinardet, politicoloog aan de VUB. Een pasklare oplossing is er niet, maar Sinardet denkt in de eerste plaats dat je de do’s en don’ts van participatieprojecten moet respecteren. ‘Je moet de burgers van in het begin meebetrekken in een project. Ze niet alleen in de marge wat zaken laten aanpassen. Dat was de reden waarom het Oosterweel-project zolang aansleepte. Toen actiegroepen volledig konden participeren, kwam er wel een akkoord.’

Sinardet en Benjamin Clarysse van de BBL zien ook brood in mensen financieel mee te laten participeren. Clarysse: ‘In Eeklo is een aantal windmolens gebouwd zonder grote protesten. Dat kwam omdat burgers financieel konden meeparticiperen en delen in het succes.’ De BBL-specialist meent ook dat we niet overal windmolens moeten neerplanten en voldoende rekening moeten houden met de impact van windmolens op het landschap of op vogelroutes. Ook een duidelijke visie van de Vlaamse overheid over waar en hoeveel hernieuwbare energie er moet komen, zou volgens hem meer dan wenselijk

‘Je moet de burgers van in het begin meebetrekken in een project’ Politicoloog VUB

Dave Sinardet zijn. Toch kan dat allemaal niet beletten dat individuen zich nog altijd sterk benadeeld zullen voelen; zeker als de windmolen vlak naast je huis komt te staan of je een stuk tuin moet afgeven voor pijpleidingen. Sinardet vindt dat we toch moeten oppassen om individuele rechten te beknotten voor het algemeen belang. ‘Maar je moet wel de procedures verkorten en vereenvoudigen zodat je tot een duidelijke beslissing komt. Je moet ook beletten dat er niet tot het absurde geprocedeerd kan worden tegen projecten voor het algemeen belang.’

Voor Demeester van de Confederatie Bouw is de tijdige levering van de vergunningen de grootste bottleneck voor nieuwe groene infrastructuur. ‘Daar fietst ook steeds meer de juridisering van het beleid tussen, zoals het stikstofarrest in Nederland, dat bij heel wat industriële bouwprojecten vertraging opleverde. De politiek weet daar ook nog niet goed raad mee. Het is haar taak om te bemiddelen tussen het individueel en het algemeen belang, maar daar slaagt ze steeds moeilijker in.’

Het verklaart meteen waarom je hem geen kwaad woord over Fornieri hoort zeggen. ‘Wat die man in twintig jaar heeft gerealiseerd met Mithra, dat is in België weinig gezien. Neem nog maar de werkgelegenheid die hij heeft gecreëerd. Het enige wat je kan zeggen is dat je als schoenmaker best bij je leest blijft. Had hij het maar bij Mithra gehouden.’

Van Rompay heeft het ook niet zo begrepen op de bijnaam van Luik. ‘Dit is hier niet het Palermo aan de Maas. Er wordt vergeten dat hier veel positiefs gebeurt. De universiteit van Luik is bijzonder dynamisch, vol bekwame mensen met heel interessante projecten. Maar ja, de schandalen halen nu eenmaal veel makkelijker het nieuws.’

Pascal Sertyn