Diefstal gebeurt nu vaker met de laptop dan met de koevoet

Het is gebeurd: in 2020 heeft de politie meer aangiftes binnengekregen van internetfraude dan van woninginbraken. De naakte cijfers tonen hoe criminaliteit verandert. Elke dag komen er 12.500 meldingen van phishing binnen.

De aangiftes van internetfraude (zoals phishing) en die van woninginbraken waren al enkele jaren naar elkaar toe aan het groeien. Het covidjaar 2020 heeft de verhoudingen finaal doen omkeren. Het aantal inbraken blijft wel vrij hoog, met elke dag ruim negentig aangiftes, maar de hoogdagen van de rondtrekkende dadergroepen die hele wijken onveilig maakten, lijken achter ons te liggen.

‘2020 was met covid-19 en de maatregelen, waaronder de sluiting van de grenzen, een bijzonder jaar’, reageert Jonathan Pfund van de federale politie op de cijfers. ‘Door de pandemie zijn meer mensen bijvoorbeeld aankopen op het internet beginnen te doen, wat ook heeft geleid tot meer internetfraude. Bovendien worden in periodes van crisis vaak goeie doelen opgericht. In het verleden is steeds gebleken dat ook mensen met minder eerzame bedoelingen daarvan gebruik maken om goedgelovige burgers geld te ontfutselen. Ook hierbij werd wegens covid-19 vaak van het internet gebruikt gemaakt.’

Dark number

Tim Cools, veiligheidsmanager bij consultancybedrijf Ordina, was de eerste die wees op de omgekeerde verhouding in de statistieken die de federale politie eerder deze maand publiceerde. Hij benadrukt ook dat er bij internetfraude een groot dark number is van feiten die niet worden aangegeven. ‘Er zijn ook parketten die pas vanaf een bepaald schadebedrag de zaak onderzoeken, bijvoorbeeld als er voor minstens 1.000 euro is gestolen’, zegt Cools. ‘Elke aangifte helpt wel om een beeld te krijgen van het fenomeen. Ze zijn nuttig om gemeenschappelijke elementen aan elkaar te linken en eventueel een groter onderzoek in te stellen.’

‘De impact van phishing is dikwijls niet te onderschatten, het kan levens verwoesten. Er zijn mensen van wie al het spaargeld is gestolen. De politie heeft de voorbije jaren heel sterk geïnvesteerd in de preventie van woninginbraken, met adviseurs die bij mensen langsgaan om te zien hoe ze zich beter kunnen beveiligen. Zulke initiatieven zouden er vanuit de politie ook meer mogen komen voor internetfraude.’

‘De impact van phishing is vaak niet te onderschatten, het kan levens verwoesten. Er zijn mensen van wie al het spaargeld is gestolen’

Tim Cools

Veiligheidsmanager (Ordina)

Kartels

Heeft de inbreker van vroeger zich omgeschoold tot online crimineel? ‘Dat zou ik niet zo stellen’, zegt Miguel De Bruycker, directeur van het Centrum voor Cybersecurity België (CCB), sinds enkele jaren de autoriteit rond online beveiliging. ‘Het is niet zo eenvoudig om die complexe aanvalssystemen op poten te zetten, daar is veel kennis voor nodig. Het gaat ook niet meer om individuen, maar om wat ik “cybercrime-kartels” noem, met een enorme kennis, kracht en capaciteit.’ Die kartels zetten in op twee soorten kwetsbaarheden: de technische hiaten in systemen en het menselijke falen.

De Bruycker: ‘Wanneer een exploit (een ‘gat’, red.) in een systeem ergens online bekend wordt gemaakt, dan merken we tegenwoordig dat criminelen het al na enkele uren beginnen te misbruiken. Dat is zeer snel, vroeger duurde dat dagen tot soms zelfs weken. Het geeft aan dat die online criminelen niet hetzelfde type zijn als de inbreker die vroeger rondreed om te kijken of er ergens een deur openstond.’