‘Ik leefde van de ene naar een volgende amoureuze burn-out’
Na vele mislukte relaties en frustraties bij zowel zichzelf als zijn partners, kwam Senne* (44) er tien jaar geleden achter wat daarvoor de reden was: ADHD en ADD maken een liefdesleven haast onmogelijk. ‘Mijn emmer zit eigenlijk permanent vol.’
‘Dat er ergens iets niet klopt met mijn bedrading, weet ik al erg lang. Ik ben altijd heel rusteloos geweest, kon me slecht concentreren en mijn gevoelswereld voelde extreem aan: mijn verdriet kan buitenproportioneel zijn, en mijn blijdschap grenst aan euforie. Ook verliefdheden waren sinds mijn achttiende altijd al erg heftig. En sindsdien verlopen ze vaak volgens hetzelfde patroon, altijd opnieuw eindigend in een mislukking.’
‘Toen ik vierendertig was, en een relatie opnieuw op niks dreigde uit te draaien, besloot ik te proberen achterhalen wat er precies met me aan de hand was. Uit de testen kwam de diagnose ADHD en ADD. Ik kreeg onmiddellijk Rilatine voorgeschreven, voor twee jaar. Dat geneesmiddel is nuttig voor de concentratie, maar mijn probleem ging veel dieper dan dat. Ik was te luid, te veel, te druk en kon zeer slecht omgaan met conflicten. Allemaal zaken die mijzelf en mijn partners frustreerden, en mijn relaties vroeg of laat onder druk zetten.’
Zweven op dopamine
‘Over ADHD en ADD wordt vaak gesproken, maar dikwijls in een schoolse context, en meestal gefocust op kinderen en jongeren. Ook op volwassenen heeft het een groot effect, en niet alleen professioneel. Dat AD(H)D ook erg kan wegen op relaties, daar lees ik bijna nooit iets over. Ik heb vaak het gevoel dat er hier in België nog weinig over gesproken of geschreven wordt, in Nederland en Scandinavië bestaat er meer gerichte hulp.’
‘Voor mij volstond medicatie niet. Ik wilde ook praten, en geholpen worden. Ik zocht en vond uiteindelijk toch een gespecialiseerde therapeut, iemand die zelf ook aan AD(H)D lijdt en me sinds enige tijd begeleidt. Ik heb daar veel meer aan dan aan pillen, of aan een gewone psycholoog die me zegt dat ik van buitenaf naar mezelf moet kijken om mijn gedrag te wijzigen. Ik zou niet weten hoe dat moet. Ook mediteren, dagelijks, brengt veel rust.’
‘Ik heb over de jaren heel wat relaties gehad, en op één langere van vier jaar na, duurden ze telkens maar enkele maanden tot maximum een jaar. Ze begonnen vaak op dezelfde manier: het gevoel dat dit dé vrouw van mijn leven was, dat het deze keer echt raak was. De eerste weken zweefde ik op dopamine en allerlei andere geluksstofjes. En ik had een soort hyperfocus: ik kookte veel, kocht bloemen, besteedde waanzinnig veel aandacht aan een vrouw, zodat ze me lief en creatief en zorgzaam en attent vond.’
‘Na verloop van tijd beland je automatisch in een andere fase, de meer volwassen relatie. En dan gaan bij mij de poppen aan het dansen. Je leert de andere kanten van je partner kennen, en zij die van jou. Je krijgt inzicht: het besef dat je voor elkaar koos om bij elkaar bepaalde leegtes op te vullen. Zelf koos ik heel vaak, onbewust, voor een vrouw die al het een en ander had meegemaakt, bijvoorbeeld een zware jeugd had gehad, en daardoor emotioneel onbereikbaar was. Ook is het zo dat een hoog percentage van de partners van mensen met ADD, hooggevoelig zijn. Omdat dat een band schept. Of dat lijkt toch zo.’
‘Want uiteindelijk komen aan beide kanten emoties als bindings- en verlatingsangst bovendrijven, wat tot zeer grote onzekerheid leidt, en tot onbegrip, uiteindelijk resulterend in boosheid en soms zelfs woede. De geluksstoffen zijn dan intussen ook weg; wat overblijft, is een soort onmacht.’
De H in ADHD
‘Voor mijn partners was het vaak erg moeilijk om me te begrijpen. Ze wisten vaak niet waar ik met mijn hoofd en hart zat. Het effect daarvan was dat zowel ik als mijn vriendin na verloop van tijd een gebrek aan intimiteit ervaarde. En dan heb ik het niet over seks, maar over verbinding voelen met iemand, wat essentieel is.’
‘Aan de H in ADHD kan ik zelf makkelijker iets doen: ik ga lopen, fietsen, wandelen. Ik beweeg de onrust letterlijk uit mijn lijf. De ADD is emotioneler geladen, en moeilijker om aan te pakken. Vooral omdat ze zo diepgeworteld zit in mijn gedrag en mijn keuzes. Ik heb het gevoel dat ik jaren in een vicieuze cirkel heb geleefd: extreem verliefd worden, het helemaal zien zitten, de frustraties die komen, het onbegrip, de boosheid, en uiteindelijk het onoverkomelijke liefdesverdriet, om na een tijdje weer iemand tegen te komen van wie ik denk: ja! En alles begint opnieuw.’
‘Een fout die ik ook heel vaak maakte, was projectie: het was altijd de ander haar schuld. Terwijl we in realiteit gewoon elkaar in de weg stonden. De pijn die met dat gevoel gepaard gaat, maakt dat ik me ook binnen een relatie vaak eenzaam voelde. En die eenzaamheid ging met me aan de haal, waardoor je nog minder betrokken bent, en elkaar onbedoeld nog méér pijn doet. Elke connectie raakt zoek.’
‘Alleen zijn is erg moeilijk, dus voor ik het goed en wel besefte, stortte ik me alweer in iets nieuws. Het is alsof ik telkens weer hetzelfde verhaal in gezogen word’
Een onstilbaar verlangen
‘Ik vergelijk mijn gevoelsleven en dat van iemand met een normale bedrading vaak met een emmer. Bij “normale” mensen zit daar altijd wel iets in, want iedereen heeft zorgen en beslommeringen, maar er is ook voldoende plaats om er nog iets bij te nemen. Bij mij is die emmer eigenlijk altijd bijna volledig gevuld. Met allerlei gedachten, en prikkels die blijven hangen. Een soort permanente stress. Valt er dan iets voor, dan krijg ik dat er nog moeilijk bij, wat tot overreactie leidt, en dat botst dan weer op onbegrip bij een partner. Een conflict dat eigenlijk simpel op te lossen valt, wordt dan iets heel groots waar ik niet uit raak. Ik sla op tilt.’
‘Relatie na relatie ging eraan kapot. En met een breuk ging telkens ook een groots verdriet gepaard. Een soort complete ondergang. Ik sloot me op, kwam mijn huis niet meer uit, zakte almaar verder en dieper weg. Maar alleen zijn is erg moeilijk, dus voor ik het goed en wel besefte, stortte ik me alweer in iets nieuws. Het is alsof ik telkens weer hetzelfde verhaal in gezogen word. De geschiedenis die zich herhaalt.’
‘Dat was ik beu, ik kon zo niet verder. Sinds ik therapie volg, gaat het een pak beter met me. Ik heb ook besloten om me even niet aan een relatie te wagen, om te leren even alleen te kunnen zijn, inzicht te krijgen en tijd te geven aan mijn lijf en geest die elkaar beter moeten leren begrijpen. Ik doe aan zelfstudie, volg webinars en lees boeken van ervaringsdeskundigen als de Amerikaanse psychiater Gabor Maté.’ ’
‘Aanvaarding is een heel belangrijk kantelpunt geweest voor mij. Aan het feit dat ik anders bedraad ben, kan ik niks doen, het is heel typisch voor mensen met AD(H)D dat ze een soort onstilbaar verlangen voelen, net daarom zijn zij ook vatbaar voor burn-outs. Ik kan mezelf niet veranderen, maar ik weet wel dat ik anders met mezelf kan omgaan, zodat ik niet meer van de ene amoureuze burn-out in de volgende beland.’
‘Langzaam maar zeker maken de angst en de boosheid plaats voor acceptatie en geluk. Ik voel boosheid nu komen, weet waar ze zich in mijn lichaam bevindt. Creatief bezig zijn brengt soelaas: je denkt even niet aan andere dingen. En ik heb de natuur ontdekt, het rustgevende ervan. Ik ben nu beter geconcentreerd, beter georganiseerd ook, en dus bijna automatisch ook minder impulsief.’
‘Altijd weer wilde ik grote liefde, en als ze daar was, trok ik me terug. Kon ik het niet. Ik geloof nu dat ik mijn kansen ook anders kan benutten. Door AD(H)D te begrijpen, en het effect daarvan op mijn liefdesleven. Door mezelf na al die jaren eindelijk te snappen, nam het zelfvertrouwen vanzelf toe, en voel ik me gelukkiger.’
* Op vraag van de geïnterviewde werd een schuilnaam gebruikt.
Door
Mensen vertellen wat voor goeds en kwaads de liefde aanricht in hun leven. Wilt u graag uw verhaal vertellen? Mail naar