Tsjechen in de ban van ‘geheime diagnose’ president
Net nu de Tsjechische president Milos Zeman aan een nieuwe regering kan bouwen, blijkt hij arbeidsongeschikt. Zijn entourage probeert dat angstvallig te verbergen.
Er komt geen eind aan het politieke theater in Tsjechië. Twee weken geleden verloor de populistische premier Andrej Babis onverwacht de verkiezingen, terwijl de oppositie erop vooruitging. Babis, een miljonair, was een van de leiders wiens creatieve belastingaangiftes via de Pandora Papers op straat kwamen te liggen. De oppositie hoopt nu om een coalitieregering op de been te krijgen, zonder Babis.
Het belangrijkste obstakel daarbij is de ‘zieke’ Tsjechische president Milos Zeman (77), een bondgenoot van Babis. Zeman zei al voor de verkiezingen dat Babis en zijn partij van hem hoe dan ook het initiatief voor een regeringsformatie zouden krijgen. Maar de dag na de verkiezingen, op 10 oktober, werd Zeman naar de afdeling intensieve zorg afgevoerd. Zijn kabinet gaf geen details en verzekerde het publiek dat de president nog steeds zijn taken zou uitvoeren.
Twijfel over handtekening Uit een pas vrijgegeven document van zijn artsen blijkt nu dat Zeman al sinds 10 oktober niet meer kon werken wegens medische redenen. Meer nog: zijn entourage kende dat oordeel, maar deed op 18 oktober nog steeds alsof er niets aan de hand was, aldus de Tsjechische openbare omroep. Het hoofd van
Zemans kanselarij komt daardoor in nauwe schoentjes. Die mogelijke ‘meineed’ tegenover het publiek wordt ook onderzocht door de Tsjechische politie, die vermoedt dat er een ‘misdaad tegen de Republiek’ is begaan. Ook de Kamervoorzitter, een partijgenoot van Babis, zou gelogen hebben over zijn ontmoeting met het zieke staatshoofd. De man zelf ontkent alle schuld. Volgens de openbare omroep is er ook twijfel over de echtheid van de handtekening waarmee Zeman het nieuwe parlement wou samenroepen begin november.
Zeman zou intussen wel stabiel zijn. Hij is een notoir roker en drinker die diabetes heeft en soms een rolstoel gebruikt om zich te verplaatsen.
Zeman is een notoir roker en drinker die diabetes heeft en soms een rolstoel gebruikt om zich te verplaatsen
Straks taken kwijt?
Wat wel helder lijkt, is dat Babis en de andere kopstukken van zijn partij hun politieke toekomst alleen maar kunnen redden via Zeman. Hij was het die in 2017 naar eigen goeddunken Babis als ‘kandidaat-premier’ om een minderheidsregering vroeg, ook al had Babis niet de hoogste scores. Volgens experts rekt Zeman de grenzen van zijn ceremoniële positie flink op, maar de principes van de rechtsstaat staan al langer onder druk door het gedrag van het duo. Babis overtrad Europese regels voor belangenvermenging.
De Tsjechische Senaatscommissie voor Grondwettelijke Zaken wil Zeman nu zijn bevoegdheden afnemen, maar dat kan ten vroegste op 8 november.