Gebruikte Brazilië inheemse bevolking als proefkonijn?

President Jair Bolsonaro zit in steeds nauwere schoentjes voor zijn rol in de aanpak van de coronacrisis. Zeker nu er een onderzoek loopt naar de dood van tweehonderd covid-patiënten die een experimenteel medicijn toegediend kregen.

Als het verband tussen de overlijdens en het gebruik van het medicijn proxalutamide wordt bevestigd, dan wordt het experiment volgens de Unesco, de wetenschapsorganisatie van de Verenigde Naties, ‘een van de meest serieuze inbreuken op de medische ethiek’ uit de geschiedenis van Latijns-Amerika. De mogelijke proxalutamide-doden vielen bijna allemaal in de deelstaat Amazonas, in en om het stadje Itacoatiara. Daar liep begin dit jaar, toen dagelijks duizenden Brazilianen aan sars-CoV-2 bezweken en er zelfs geen plaats meer was om hen te begraven, een onderzoek door de ziekenhuisgroep Samel in Manaus.

Volgens de ceo van Samel, Luiz Alberto Nicolau, ging het om ‘een Amerikaans geneesmiddel voor de behandeling van prostaatkanker dat ook erg goed werkt tegen covid19’. Nicolau kreeg van de burgemeester van Itacoatiara, Mario Abrahim, het voorstel alle covidpatiënten in de gemeentelijke ziekenhuizen proxalutamide toe te dienen.

Zo geschiedde, zij het dat geen enkele van de vijfhonderd zieken op wie het middel uitgeprobeerd werd, er vooraf genoeg informatie over kreeg of zelfs maar wist dat hij of zij met proxalutamide behandeld werd. Bovendien betrof het geen Amerikaans maar een Chinees medicijn.

Argwaan

Enkele aanvankelijke, nog beperkte experimenten hadden er inderdaad op gewezen dat het middel bij covid-patiënten zowel het verblijf in het ziekenhuis kon verkorten als de sterfte doen dalen. Maar in Itacoatiara en enkele andere stadjes pakte het anders uit. Daar had de toediening van proxalutamide juist tot gevolg dat de toestand van de patiënten er snel op achteruitging – in vermoedelijk tweehonderd gevallen zelfs met dodelijke afloop.

Op basis van de getuigenissen van nabestaanden ontstond een patroon dat de argwaan wekte van de Nationale Commissie voor Onderzoeksethiek (Conep), een instelling die experimentele behandelingen op mensen goedkeurt. Conep had begin dit jaar weliswaar een beperkt aantal testen met

‘Het niet uitgesproken doel is zelfs om Bolsonaro voor het straftribunaal van Den Haag te brengen’ FAAPuniversiteit São Paulo

Vinícius Rodrigues Vieira