Franstalige partijen blijven geloven in nut van cordon
Franstalige partijen onderhandelen over een actualisering van het cordon sanitaire. Dat reikt een flink stuk verder dan wat de Vlaamse interpretatie ooit is geweest.
Het Charte de la démocratie dateert uit 2002. Na de heisa over het debat tussen Georges-Louis Bouchez (MR) en Tom Van Grieken (Vlaams Belang) – wat voor de Franstaligen een schending was van het cordon médiatique – gingen stemmen op om de tekst te actualiseren. De opkomst van sociale media maakten de eerste versie gedateerd.
Vlaanderen heeft nooit een veralgemeend cordon médiatique gekend. Evengoed zetten Vlaamse politici de reikwijdte van een politiek cordon slechts summier op papier (in 1988). Dat leidde tot interpretatieproblemen. Uiteindelijk is het voornemen om geen coalities te vormen met Vlaams Belang slechts een engagement, al houdt het nog steeds stand. Daarbij respecteren ook tegenstanders, zoals de N-VA, zich aan de schutkring.
De Franstalige partijen leggen de lat een stuk hoger. Het charter is uitvoerig, gedetailleerd en erg dwingend. Extreemrechtse partijen interpreteren ze als formaties met voorstellen die een ‘aanslag kunnen vormen op de democratische principes die ons politieke systeem stutten’. Niet alleen zijn coalities uit den boze, elke samenwerking of onderhandeling wordt uitgesloten, in de twee richtingen. Er kan ‘geen enkele vorm van familiariteit of sympathie’ worden geuit naar mandatarissen in binnenof buitenland. Van Grieken feliciteren met de geboorte van zijn tweede kind? Vergeet het maar.
Op sociale media mag er geen aandacht besteed worden aan uitlatingen die als discriminatoir, racistisch, antidemocratisch of islamofoob geïnterpreteerd kunnen worden. De stellingen mogen slechts ‘duidelijk worden veroordeeld of aangeklaagd’. Tenslotte wordt het cordon médiatique aan de politieke kant herhaald en waterdicht afgetimmerd. Franstalige politici mogen van ver of van dicht, rechtstreeks of onrechtstreeks, via om het even welk medium niet deelnemen aan gesprekken met kandidaten van extreemrechts.
De onderhandelingen over een actualisering zijn gisteren gestart en moeten afgerond zijn tegen 8mei, de herdenking van de overwinning op het fascisme. PS, Ecolo en Les Engagés (het voormalige CDH) maakten en ondertekenden al een draft die in Le Soir uitlekte. Ook DéFI en MR schuiven mee aan. DéFI pruilde omdat ze wat laat werd ingelicht, maar is enthousiast. De Franstalige liberalen slepen met de voeten. Zij viseren ook extreemlinks. Ze willen het cordon uitbreiden tot de PTB/PVDA, een idee dat ook in Vlaanderen leeft. Volgens de MR vloekt communisme met democratie.
De PTB/PVDA bedankte voor de uitnodiging. Raoul Hedebouw benadrukt dat hij een nationale partij voorzit. Meteen kan hij het charter niet honoreren omdat er in Vlaanderen geen vergelijkbaar initiatief bestaat. Zijn voorganger, Peter Mertens, debatteerde nog met de voorzitter van Vlaams Belang. De partij wil heel bewust zulke debatten blijven voeren, de respectievelijke electoraten hebben raakpunten. Hedebouw zal het Waalse cordon wel respecteren.
Leiders
Met zijn mediatieke en politieke cordon blijft Wallonië uniek in Europa. Volgens politologe Léonie De Jonghe (Rijksuniversiteit Groningen) is het succes het gevolg van timing. ‘Het cordon zag het licht nog voor extreemrechts in Wallonië kon doorbreken’, zei ze in Le Soir. Uiteindelijk gaat het om vraag en aanbod. Het potentieel is bij de kiezers zeker aanwezig (zoals kritiek op migratie), maar de klassieke partijen houden stand (al neemt het absenteïsme of het blanco stemmen toe). Wallonië bleef ook gespeend van nationalisten.
Het cordon verhindert een nieuw aanbod. Tot dusver zijn extreemrechtse initiatieven in Wallonië geen lang leven beschoren, al dook er met Chez Nous recent een nieuwkomer op. De Parti Populaire haalde in 2014 nog een handvol vertegenwoordigers. In 2019 kon dat niet worden herhaald, de partij werd ondertussen opgedoekt. De spin-offs van het Front National mislukten eerder door gebrek aan charismatische leiders.
Er kan geen enkele vorm van sympathie zijn. Tom Van Grieken feliciteren met de geboorte van zijn tweede kind? Vergeet het maar
dat zullen Republikeinen moeten doen.’ En zelfs Trump liet zich maandag in een tv-interview verleiden tot instemmen met de omschrijving van Poetin als ‘een boosaardig monster’.
Alleen de grootste extremisten, zoals Marjorie Taylor Greene, houden nog vast aan hun geloof dat Poetin een sterke leider is, en dat Oekraïne de Russische beer maar niet had moeten uitdagen.
Zoals tegen Hitler
Dat die verschuiving de neuzen op Capitol Hill voor deze ene keer in dezelfde richting zet, bleek donderdagavond. Toen keurde het Huis van Afgevaardigden met een ongebruikelijke 417 stemmen tegen 10 (allemaal Republikeinen) de herleving goed van een oude wet uit de Tweede Wereldoorlog. Die wet, van een jaar vóór de VS mee in de oorlog stapten, liet president Franklin D. Roosevelt toe veel vlotter Hitler te bestrijden door wapens te leveren aan bedreigde bondgenoten zoals het Verenigd Koninkrijk.
Die wet ging over procedures. Het is nog niet zeker dat de Republikeinen Biden ook zijn 33 miljard gunnen. Toch zei Mitch McConnell, de Republikeinse fractieleider in de Senaat, op tv dat zijn partij het verzoek ‘naar alle waarschijnlijkheid’ zal inwilligen. Het voorbe
Mitch McConnell houd dient vooral om de Democraten te waarschuwen geen andere prioriteiten van hen in het pakket te smokkelen, zoals steun voor coronabestrijding in het buitenland. Maar het zou al vreemd moeten lopen als het Congres zich niet achter Biden schaart. De Republikeinen stevenen volgens peilingen af op een grote zege in de verkiezingen deze herfst. Door over te komen als de saboteurs die hulp aan het moedige Oekraïne weigerden, zouden ze in hun eigen voet schieten.
Biden krijgt dus wellicht zijn zin. Om internationaal niet nog meer olie op het vuur te gooien, zwakte hij de uitdagende woorden van zijn minister van Defensie Lloyd J. Austin wat af . Die zei maandag dat de VS Rusland zo willen verzwakken dat het nooit meer een buurland kan aanvallen. Biden zei nu: ‘Wij vallen Rusland niet aan. Wij helpen Oekraïne zichzelf te verdedigen tegen een agressor.’
Steven De Foer
‘Naar alle waarschijnlijkheid zeggen we ja op Bidens verzoek om 33 miljard extra steun voor Oekraïne’ Republikeins fractieleider