Gaat Crelan tegen de markt in?
De jaarcijfers die de coöperatieve bank Crelan gisteren naar de pers stuurde, onderlijnen nog eens wat we al wisten: de bank haalt een te laag rendement op het eigen vermogen en heeft een te zware kostenstructuur. Met de kosten van regelgeving die alleen maar stijgen en een kernwinst die te afhankelijk is van een sputterende rentemarge, lijkt de uitdaging structureel.
Crelan onderscheidt zich bovendien in weinig van andere banken, loopt digitaal niet bepaald voorop en is voor haar winst in belangrijke mate afhankelijk van dochter Europabank, een bank die gespecialiseerd is in kredieten aan consumenten. Op de eigen kernactiviteit, het retailbankieren voor particulieren, verdient Crelan weinig. Mogelijk zijn de marges wat hoger op de kredietverlening aan de land- en tuinbouwsector, een segment waar Crelan naar eigen zeggen 30 procent van de markt in handen heeft. De land- en tuinbouwsector beleeft evenwel moeilijke tijden als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de droogte. De stikstofeisen helpen evenmin.
Als ze er in de bestuurskamers niet uitkomen hoe ze de zaken moeten aanpakken, kiezen ze voor een overname
Crelan koos ervoor om de vele uitdagingen het hoofd proberen te bieden via een overname. Een recept waarnaar in bestuurskamers gegrepen wordt als men het zelf niet meer weet. Zo nam Crelan Axa Bank België over, een retailbank waar de Franse verzekeraar Axa vanaf wilde. De overname, die al in oktober 2019 werd aangekondigd, werd pas afgelopen december door de toezichthouder goedgekeurd. Er waren veel vragen bij de financiële en operationele capaciteit van Crelan om zo’n grote overname te verteren.
De hele transactie heeft wat weg van een omgekeerde overname. Axa Bank is rendabeler dan Crelan. De architect van dat succes, Peter Devlies, kon vertrekken omdat de ceo van Crelan, Philippe Voisin, niet van plan was plaats te ruimen. Axa Bank boekte afgelopen jaar een nettowinst van 93 miljoen. Bij Crelan en haar twintigkoppige raad van bestuur was dat, exclusief de winstbijdrage van Europabank, maar 37,7 miljoen. Europabank boekte een winst van 28,3 miljoen. Ook samen halen ze het winstpeil van Axa Bank niet.
Doordat de overname pas in december goedgekeurd werd, kan Crelan de winstbijdrage van Axa Bank pas vanaf dit jaar in de resultaten opnemen. Afgelopen jaar kon Crelan wel al een eenmalige forse boekwinst opnemen, omdat ze Axa beneden de boekwaarde kocht. Ook op de verkoop van haar verzekeringsdochter aan Axa zat een boekwinst.
Maar na die eenmalige meevallers komen de lastige punten. Om de overname te kunnen verteren, moet Crelan de komende jaren voor circa 2 miljard aan schuldinstrumenten uitgeven, wat financieringskosten impliceert. Het blijft onduidelijk hoe gezond het onderliggende zakenmodel is. De overname van Axa Bank brengt meer van hetzelfde. Ze creëert een retailbank met het grootste kantorennet in België, terwijl de bank slechts middelgroot is. Het project lijkt gebaseerd op een recept uit het verleden. De bank hoopt het verschil te maken met het uitspelen van nabijheid. Of dat voldoende kan zijn, is twijfelachtig.