Nihilistische vuurwerkpolitiek
In dit land beheersen we de kunst van de vuurwerkpolitiek. Politici schieten de meest fantastische ideeën de lucht in als afleiding voor de lamentabele staat van het land en het tragische onvermogen van de politiek om daar veel aan te veranderen. De realiteit is dat de federale regering niet veel gedaan krijgt. Alleen in geld uitgeven excelleert ze. De fameuze pensioenhervorming, om maar iets te noemen, bleef beperkt tot een vuurpijl die minister Karine Lalieux (PS) op een dag plots de lucht inschoot, zonder dat haar collega’s op de hoogte waren. Sindsdien is het stil.
De arbeidsmarkt en sociale zekerheid zijn al even verwaarloosd. Bedrijven vinden geen mensen, hoewel een paar miljoen Belgen niet werken. Budgettaire tekorten stapelen zich op. En wat gebeurt er? Helaas heel weinig. Er is een arbeidsdeal, ja. Maar dat een hervorming noemen, is als een paar kruiwagens asfalt over een kasseiweg een infrastructuurproject noemen. Uitkijken naar de grote fiscale hervorming voelt als wachten op Godot.
Bij gebrek aan daadkracht grijpen politici, voorzitters van regeringspartijen inbegrepen, naar vuurwerk. Blijkbaar veronderstellen ze dat we echt allemaal zo naïef zijn dat we daarvan opfleuren.
Georges-Louis Bouchez spant de kroon. De MR-voorzitter stelt 1.000 euro basisinkomen voor iedereen voor. Per maand. Dat is gegarandeerd een spectaculaire vuurpijl als je nog eens op tv wilt komen of Twitter wilt doen opflikkeren. Het idee is dat je elk jaar 100 miljard of zo de lucht inschiet en dat laat neerdwarrelen op iedereen. Een gelukzalige glimlach zou dan op ieders gezicht verschijnen. Alle problemen zouden verdwijnen. Werkloosheid doet er dan niet meer toe. Armoede smelt weg.
Het is een luchtkasteel. Want waar ga je het geld halen voor zo’n basisinkomen, tenzij je op een gigantische, extreem lucratieve gasbel woont? Heel eenvoudig: je zal elders moeten besparen of je zal de belastingen moeten verhogen. Zeker op de hoogste inkomens, want anders heeft zo’n basisinkomen weinig nut. Gezien dat laatste voor Bouchez geen optie is, wil hij besparen in de sociale zekerheid. Dat wil zeggen dat hij geld wil weghalen bij wie ziek en werkloos is, om het uit te delen aan mensen die het niet nodig hebben. Ze kunnen dat dan bijvoorbeeld gebruiken om hun fiscaal voordelige tweede verblijf af te betalen.
Het is politiek van een ondraaglijke lichtzinnigheid. Alsof de echte problemen van de mensen er niet toe doen. Alsof politici geen echte verantwoordelijkheid dragen.
Anderen schieten dan weer halfbakken ideetjes voor nieuwe belastingen de lucht in. In een land waar al zo ongeveer alles wat los- en vastzit wordt belast, vergt dat best enige pyrotechnische creativiteit.
Er circuleren meerdere voorstellen voor ‘rijkentaksen’, die de immense krater in de begroting zouden moeten helpen vullen. Die krater is er niet zomaar gekomen. Alle landen hebben tekorten door corona en de oorlog in Oekraïne, maar wij spannen weer eens de kroon. De voorspelling is dat we naar het op een na grootste begrotingsdeficit in de EU gaan, alleen Roemenië zou een groter tekort hebben. Dat komt boven op een al hoge staatsschuld en de hoge uitgaven voor de veroudering van de bevolking.
Hoe komt dat? Opnieuw, omdat de regering de laatste tijd in niet veel anders is geslaagd dan geld uitgeven. Bonte regeringscoalities samenhouden kost altijd geld, maar in tijden van crisis en dreigend electoraal verlies op alle flanken, wordt de budgettaire incontinentie onbeheersbaar.
Sommigen willen een miljonairstaks, wat dat ook juist moge zijn. Anderen willen extra belastingen op de winsten van bedrijven. Zo’n belasting op ‘abnormale’ overwinsten, daar lijkt zelfs nog iets voor te zeggen. Want je kunt inderdaad niet anders dan met verbazing kijken naar de frappante toename van de bedrijfswinsten voor belastingen, die veel groter is dan in de buurlanden.
Vanwaar komt die groei van de brutowinsten? Heeft de loonnormwet, die redelijk bizarre vorm van staatsdirigisme waaraan deze regering zo halsstarrig vasthoudt, de bedrijven rijker gemaakt dan ze zouden zijn geweest bij een meer vrije loonzetting? Wordt er niet te vrijelijk met subsidies en (para-)fiscale vrijstellingen gestrooid? Doen regulatoren wel goed hun werk? Hebben, kortom, lobby’s niet veel te veel greep op de politiek? Het zijn allemaal pertinente vragen die een ernstig antwoord behoeven.
Ernst is helaas een schaars goed dezer tijden. Iemand?
De arbeidsdeal een hervorming noemen, is als een paar kruiwagens asfalt over een kasseiweg een infrastructuurproject noemen