Het spoorplan is er, het budget nog niet
SPOORWEGEN De federale regering heeft een ambitieus stappenplan voor de toekomst van de spoorwegen goedgekeurd. Meteen luidt de vraag hoe realistisch en betaalbaar dat plan is. ‘Je moet eerst weten waarop je mikt.’
Een verdubbeling van het aantal treinreizigers, om het halfuur een trein in elk station en meer goederenvervoer over het spoor. Aan ambitie voor de Belgische spoorwegen ontbreekt het de federale regering niet. Met ‘Visie 2040’ keurde ze vrijdag ‘voor het eerst in de spoorgeschiedenis’ een coherent langetermijnplan goed, zegt initiatiefnemer en minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo).
Na jaren van desinvestering, aldus Gilkinet, wil de regering van het spoor de ‘ruggengraat’ van de Belgische mobiliteit maken. Meer mensen naar de treinen lokken (van 8 naar 15 procent marktaandeel) zal het klimaat en de luchtkwaliteit ten goede komen en de files verkleinen, klinkt het. Om dat te doen, wil de regering vooral inzetten op vlotte en betrouwbare overstappen, met een maximale keuze aan bestemmingen. Zo moet in grote steden iedere 15 minuten een trein rijden. Gilkinet spiegelt zich aan het ‘Zwitserse model’, waarbij treinen in een ‘vaste cadans’ rijden die zich om de 15, 30 of 60 minuten herhaalt. Daarnaast wil de regering ook flexibele tarieven invoeren (zodat reizen in daluren goedkoper wordt), betere reizigersinformatie verstrekken en inzetten op meer toegankelijke stations en treinen.
Het plan komt er op een moment dat de NMBS onder druk staat. De coronapandemie heeft niet alleen een budgettaire kater geslagen, maar maakte ook een einde aan de groei van het aantal reizigers. Vandaag vervoert de NMBS nog ongeveer 80 procent van het aantal reizigers van voor corona. En door het toegenomen telewerk zal ook op lange termijn (tegen 2040) het aantal reizigerskilometers per trein met tot 20 procent dalen, voorspelde het Federaal Planbureau onlangs.
Met ‘Visie 2040’ wil Gilkinet het tij keren. Het plan moet de leidraad worden voor de nieuwe beheerscontracten met de NMBS en netbeheerder Infrabel. Maar de vraag rijst of het praktisch én budgettair haalbaar is. In een rapport dat La Libre Belgique kon inkijken, geeft de Inspectie van Financiën een gunstig advies voor de doelstellingen, maar stelt ze vast dat ‘Visie 2040’ zal botsen op ‘budgettaire beperkingen die zullen worden gesteld bij het beheerscontract van de NMBS en Infrabel’.