Is dit de toekomst van sociale media?

Elon Musk trekt al wekenlang alle aandacht naar zich toe, met zijn beslissing om Twitter te kopen. Wat gaat hij met Twitter doen? En wat zullen de gevolgen zijn voor Twittergebruikers, voor het internet en, ach ja, voor de democratie? Maar misschien is de toekomst van Twitter en het internet deze week wel uitgetekend door een kleine organisatie waar u nog nooit van heeft gehoord: Bluesky. Dat groepje technologen heeft zonet een ontwerp gepubliceerd – een blauwdruk – van een gedecentraliseerde versie van Twitter.

Eerst en vooral: wie of wat is Bluesky? Het is een onafhankelijke non-profitorganisatie die is opgericht door Jack Dorsey, toen die nog ceo was van Twitter. Het was Dorseys antwoord op de aanhoudende kritiek van links én rechts op zijn app. Rechts vond dat er te veel werd gemodereerd, en bovendien te weinig transparant. Links vond uiteraard het tegenovergestelde, want in zulke tijden leven we. Of liever: links vindt dat er strenger moet worden opgetreden tegen desinformatie en haat, over de transparantie zijn ze het eens met de overkant.

Het antwoord van Dorsey: ‘Ja, doe het dan zelf, hé!’

Dorsey is de voorbije drie jaar, samen met Mark Zuckerberg, herhaaldelijk op het matje geroepen door Amerikaanse politici, die hem bombardeerden met donderpreken vol onderling tegenstrijdige verwijten. Zijn antwoord, kort samengevat: ‘Ja, doe het dan zelf, hé!’ En dat is dus Bluesky. Een decentraal of ‘gefedereerd’ sociaal netwerk, of toch een ruwe schets van hoe zo’n gefedereerd sociaal netwerk zou kunnen werken. En wel als volgt. Stel: ik ben een gebruiker van Twitter en ik heb, pakweg, 6.000 volgers (5.999 zijn het er vandaag, komaan jongens!). Maar ik vind, bijvoorbeeld, dat ik te veel onbeschofte reacties krijg (valt eigenlijk best mee). Dus ik verhuis naar Mastodon of Gettr of Parler, drie Twitter-achtige apps met een ander beleid op het vlak van moderatie. Maar dan ben ik al mijn volgers kwijt. Dus blijf ik op het grootste netwerk, omdat het nu eenmaal het grootste is. Dat heet het ‘netwerk-effect’, en het heeft Zuckerberg steenrijk gemaakt (en Dorsey een beetje rijk).

Maar wat als ik naar een andere app kon verhuizen, terwijl ik al mijn volgers meeneem? Die volgers zouden gewoon op Twitter kunnen blijven en nog altijd al mijn berichten zien, ook al post ik die vanop een andere app. Ik zou ook hun reacties kunnen zien. Maar ik zou kunnen kiezen voor een app waarin niet gescholden mag worden. Of juist wél. Een app waarin polariserende inhoud wordt gepromoot, of een app waarin vooral genuanceerd inhoudelijk debat wordt beloond (mag een mens niet dromen?).

Kan dat werken? Technisch gezien is het alvast niet uitgesloten. Het klinkt trouwens opvallend gelijkaardig met wat Europa, via de Digital Markets Act, aan chat-apps zoals Whatsapp wil opleggen. Maar er zijn twee grote problemen. Ten eerste: zal het geen nieuwe vormen van misbruik mogelijk maken? Dat lijkt haast zeker. De creativiteit van internettrollen is op dat vlak onbeperkt. En ten tweede: gaat Twitter dit doen? Vrijwillig beslissen om een concurrerende app toe te laten zijn gebruikers in te pikken?

Dorsey was dat van plan, het is tenslotte zijn idee. Maar nu is Elon Musk daar de baas.