Europa moet zich losmaken van de gaslobby
Hoe komt het dat we zo afhankelijk zijn van Russisch gas, en van fossiel gas tout court? Een gevolg van de grip van fossiele-energiebedrijven op de Europese besluitvorming.
Pascoe Sabido & Hans van Scharen
In een recent interview zei Pascal De Buck, de ceo van Fluxys, dat zijn bedrijf niet aan politiek doet (DS 2 april): ‘Als ceo van deze onderneming kan ik niet zomaar een contract opzeggen zonder rechtsgeldige reden. Ik ben een bedrijfsleider, geen politicus.’
De Buck nam hier een loopje met de waarheid. Bedrijven uit de Europese ‘gasbubbel’ doen wel degelijk aan politiek. Met Daniel Termont als voorzitter en andere politieke mandatarissen in het bestuur, met de gemeenten en de federale overheid als aandeelhouders, is Fluxys intrinsiek verbonden met politiek. Maar vooral: op het Europese niveau speelt het bedrijf samen met de invloedrijke gaslobby een hoofdrol in het Europese energiebeleid.
In een ander interview, uit 2018, zei De Buck: ‘Aardgas uitsluiten als een van de mogelijkheden om de klimaatdoelstellingen dichterbij te brengen, lijkt me geen goede zaak voor de toekomst van onze kinderen.’ Een voorbeeld van framing door de gasindustrie, die erin is geslaagd om haar fossiele brandstof voor te stellen als ‘schoner’ dan olie en steenkool.
Ook inzake geopolitiek speelt Fluxys een belangrijke en niet altijd koosjere rol. Het bedrijf is mede-eigenaar van de TAP-pijpleiding voor gasimport uit het repressieve Azerbeidzjan. En in 2014 tekenden het Russische gasbedrijf Yamal LNG en Fluxys LNG een contract van 20 jaar voor de overslag van miljoenen tonnen vloeibaar gas per jaar in de haven van Zeebrugge.
In 2018 sprak De Buck vol trots over de uitbreiding van Fluxys: ‘Vanaf 2019 worden grote volumes vloeibaar aardgas, afkomstig van Siberische gasvelden, overgeslagen in Zeebrugge. We verwachten jaarlijks ruim honderd gastankers uit het Hoge Noorden. De gasterminal van Duinkerke biedt de kans om na de Russen nog andere grote gasproducerende landen aan te
de waterstof in Europa gemaakt op basis van fossiel gas, niet van hernieuwbare bronnen.
Shell, Equinor en andere gasproducenten geven toe dat ‘fossiele waterstof ’ een vaste waarde zal blijven en er niet genoeg hernieuwbare elektriciteit zal zijn om die groene waterstof te produceren. De realiteit is dat gasbedrijven de hype rond groene waterstof mee creëerden en gebruiken als een paard van Troje voor hun fossiele ‘grijze’ of ‘blauwe’ waterstof en gasinfrastructuur. Europa zet door, samen met de gaslobby.
Gastastrofe
De sociale dimensie lijkt in het EUplan onbestaande. Energie-efficiëntie komt wel aan bod, maar in fel afgezwakte vorm. Volgens goed ingelichte bronnen vertrouwen de Europese Commissie en de regeringen van de lidstaten er niet op omdat het ‘niet concreet genoeg’ zou zijn. Nochtans zou een grootschalig Europees isolatieprogramma meteen ook de energierekeningen van burgers verlagen. Een verschuiving van goedkoop Russisch gas naar duurder en onstabiel lng, én de bouw van dure gasinfrastructuur, zal het leven alleen maar duurder maken.
Zelfs het positieve voorstel van een belasting op de woekerwinsten van Big Energy, gesteund door enkele nationale regeringen, gaat niet ver genoeg. De beleidsmakers vrezen dat ze er energiebedrijven mee zouden ‘ontmoedigen’ om in hernieuwbare energie te investeren.
Door een incestueuze relatie tussen de fossiele industrie en EU-beleidsmakers wegen de commerciële belangen zwaarder dan de toenemende energiearmoede en klimaatverandering. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, tweette openlijk over vergaderingen met de European Roundtable of Industrialists (ERT), een lobbygroep die onder haar leden ceo’s telt van bedrijven als TotalEnergies, BP, en E.On.
Als we een einde willen maken aan onze afhankelijkheid van gas, moeten we een einde maken aan de innige relaties tussen de fossiele-brandstofindustrie en beleidsmakers, we moeten de belangen van de fossiele sector uit het politieke systeem weren. Zo niet, dan zal een ‘gastastrofe’ in wording ons afhankelijk houden van repressieve regimes, en de klimaatcrisis en energiearmoede verergeren.