Boerenbond zul je niet horen klagen over nieuwe minister van Landbouw ANALYSE

Als nieuwe minister van Landbouw weet Jo Brouns dat er een ‘persoonlijke vriend’ over zijn schouder kijkt: Boerenbond-voorzitter, streek- én partijgenoot Lode Ceyssens. Dat maakt de N-VA nerveus over het stikstofdossier.

Het kan verkeren in de politiek. Een paar jaar geleden was de populaire burgemeester en Vlaams Parlementslid Lode Ceyssens (50) nog de gedoodverfde nieuwe CD&V-kopman in Limburg. Bij de Vlaamse regeringsvorming in 2019 ging zijn naam over de tongen als een van de grootste kanshebbers voor een ministerspost. Maar dat was buiten Wouter Beke gerekend. Hij eiste zelf het ministerschap op als ontslagnemend voorzitter en de grote politieke ambities van Ceyssens verdwenen in de koelkast. Ceyssens koos vervolgens eieren voor zijn geld door over te stappen naar de Boerenbond, waar hij sinds 1 mei ook voorzitter is.

Dan volgde de ironie van de geschiedenis: nog geen twee weken later nam Beke ontslag als minister. Voor Ceyssens was er geen snelle weg terug, maar CD&V kwam uit bij een wel heel gelijkaardig profiel: de 47-jarige Jo Brouns. Net als Ceyssens komt die uit Noord-Limburg en is hij lokaal bijzonder populair. Meer zelfs, Brouns steekt niet weg dat Ceyssens buiten de politiek ‘een persoonlijke vriend is’. ‘Al zitten we nu natuurlijk in een totaal andere rol.’

Nog opmerkelijker is dat Brouns naast Werk en Economie ook het departement Landbouw overneemt van Vlaams viceminister-president Hilde Crevits, ook al had ze afgelopen weekend nog op VTM Nieuws benadrukt dat ze die bevoegdheid ‘niet in de steek zou laten’.

Zuhal Demir

Die onverwachte switch is helemaal niet zo onschuldig. De partijtop drong erop aan zodat Crevits de handen volledig vrij zou hebben voor het moeilijke departement Welzijn, maar ook omdat Brouns als nieuwkomer veel minder gebonden is aan de deals die Crevits in het stikstofdossier al heeft gesloten met haar N-VA-collega van Omgeving Zuhal Demir.

Het mag ook duidelijk zijn welk vlees de Vlaamse regering straks in de kuip heeft met de nieuwe landbouwminister. Brouns is burgemeester van het landelijke Kinrooi, dat bekend staat als aspergegemeente en waar het gemeentehuis midden in de velden staat. Pour la petite histoire: op het wapenschild van Kinrooi staat de heilige Lambertus afgebeeld. ‘Niet toevallig de beschermheilige van de boeren’, knipoogde CD&V-minister Benjamin Dalle vanmorgen op de persconferentie.

‘De helft van mijn familie is landbouwer’, stipt Brouns zelf aan. ‘Ik ben ook een fiere burgemeester van de eerste Vlaamse landbouw-incubator in Kinrooi. De landbouw van de toekomst is duurzaam, zowel duurzaamheid voor landbouwers op langere termijn als duurzaam op het vlak van milieu.’ Hij benadrukt ook dat zijn banden met de Boerenbond ‘uitermate goed zijn’.

Drie weken geleden kwam Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens zelf nog langs in de gemeente Kinrooi om het aspergeseizoen op gang te trappen. Hij benadrukt vandaag dat de Boerenbond ‘uitkijkt naar de samenwerking met de nieuwe minister’. ‘En uiteraard ken ik hem. We zijn collegaburgemeesters van nabijgelegen gemeenten en collega’s in het parlement geweest. Ik ga ervan uit dat ik in de toekomst, net als in het verleden, op een open en constructieve manier met hem kan samenwerken’, zegt Ceyssens.

Jo Brouns (CD&V)

Het is nu vooral afwachten hoe Brouns zich straks in de Vlaamse regering positioneert in het stikstofdossier. Na de persconferentie lichtte hij toch al een tip van de sluier. ‘Ik ga daar niet flauw over doen: het is een heel, heel moeilijk dossier’, zei hij.

Abdij van Averbode

Brouns heeft onder meer vragen bij de plotse omschakeling van oranje naar rode landbouwbedrijven, zoals in het mediagenieke dossier van de abdij van Averbode. ‘Is dat wel correct verlopen? Zijn alle gewijzigde factoren meegenomen in die beslissing? De vraag is nu of we de impact voor alle individuele bedrijven voldoende hebben kunnen inschatten.’

Ook in Kinrooi zelf ligt er een rood bedrijf, dat daar weliswaar al langer van op de hoogte was. ‘Ik heb al contact had met de landbouwer in kwestie’, zegt Brouns. ‘Natuurlijk is dat een mokerslag voor de landbouwers geweest. Maar we gaan het stikstofprobleem niet ontkennen. Het moet gewoon correct gebeuren.’

Bij de N-VA-top heerst intussen toch wat nervositeit. Daar hadden ze gehoopt dat Crevits zelf de behoeder en uitdrager van het stikstofakkoord zou blijven. Dat gaf volgens de Vlaams-nationalisten meer garanties dat het akkoord, dat Crevits zelf mee tot stand bracht, ook effectief gehonoreerd zou worden. Een nieuwe landbouwminister en een CD&V die zichzelf dringend moet heruitvinden, dreigen het gevoelige dossier nu nog verder op de helling te zetten.

Oekraïne

In het duidingsprogramma De afspraak gaf ex-CD&V-staatssecretaris Hendrik Bogaert maandagavond al een schot voor de boeg. Volgens Bogaert moet het stikstofdossier helemaal opnieuw onderhandeld worden door de oorlog in Oekraïne. ‘Er komt een structureel tekort aan betaalbaar voedsel aan. We moeten de land- en tuinbouw alle kansen geven om op maximale capaciteit te kunnen werken’, klonk het.

Die reactie van een einzelgänger binnen de partij is voorlopig overdreven, klinkt het bij de CD&V-top. Daar blijven ze naar eigen zeggen loyaal aan het huidige stikstofakkoord. ‘Maar het is misschien niet slecht dat ze bij de N-VA wat nerveus worden.’

‘We gaan het stikstofprobleem niet ontkennen. Het moet gewoon correct gebeuren’

Nieuwe minister van Landbouw