Existentiële vragen op verjaardagsfeest PMV
De Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) blies gisterenavond op een groots opgezet feest met een duizendtal genodigden in de Zaventemse Skyhall twintig kaarsjes uit. PMV is in die twintig jaar uitgegroeid tot de belangrijkste investeringsarm van het Vlaamse Gewest met een beheerd en geadviseerd vermogen van 1,64 miljard euro en 153 medewerkers. De verjaardag is een goed moment om zich te bezinnen over de eigen rol.
PMV neemt veel verschillende taken op zich die gespecialiseerde kennis vergen. In haar rol om starters, scale-ups en innovatieve bedrijven te ondersteunen en actief participaties te nemen in groeibedrijven, moet PMV erover waken dat het geen instrument wordt waar handige financiers te vlot komen tanken. Sommige financiers zijn er erg bedreven in om bij de overheid middelen los te weken en leven van de beheersvergoedingen die ze daarop kunnen aanrekenen. PMV is al betrokken bij 58 fondsen.
PMV heeft tijdens de coronacrisis actief de Vlaamse economie gesteund via leningen en waarborgen. Sinds mei 2020 kende ze 670 coronaleningen toe aan kmo’s. Die leningen zijn achtergesteld aan de bankkredieten, waardoor ze de risico’s van de banken inperken. Ook zelfstandigen werden actief ondersteund. Als bedrijven hun krediet niet kunnen terugbetalen, is het PMV die de eerste verliezen opvangt.
Omdat PMV geen inzicht biedt in het rendement van de deelactiviteiten, blijft de maatschappij een black box
Doordat de looptijd van de leningen verlengd werd van 3 naar 5 jaar én bedrijven bovendien maar aan het einde moeten betalen, is het afwachten hoeveel niet terugbetaald zal worden. Een veelvoud aan bedrijven, bijna 2.000, werd ondersteund met waarborgen, goed voor 571,5 miljoen aan nieuwe waarborgen. Daardoor heeft het Vlaamse Gewest via Gigarant en PMV/z – de divisie leningen – nu al voor 1,4 miljard euro aan waarborgen uitstaan. Waarborgen hebben het voordeel dat er niet direct geld op tafel moet komen om bedrijven te ondersteunen, maar vormen wel een latente schuld.
Wat al dat crisisbeheer nu gekost heeft, is onduidelijk. Het 140 pagina’s dikke jaarverslag van PMV biedt op dat punt weinig inzicht. Afgelopen jaar leverde PMV/z een verlies op van 4,76 miljoen. Dat was in het eerste coronajaar overigens 26,3 miljoen, leert een ander jaarverslag. Wat de (grote) waarborgen hebben gekost, is onduidelijk. Een gedateerd jaarverslag van Gigarant laat over 2020 een verlies zien van 41 miljoen.
De groepsrekeningen van PMV zelf afficheren een geconsolideerde nettowinst van 67 miljoen. Maar de buitenwacht heeft weinig aan dat cijfer omdat een bespreking van het rendement per bedrijfstak ontbreekt. Zo blijft de maatschappij een black box. Op een ogenblik dat PMV een nieuw beheerscontract moet afsluiten met de Vlaamse regering is transparantie nuttig. De taartgrafiekjes die het jaarverslag opvrolijken ogen mooi, maar over het reële nut valt te discussiëren.
Voor alle duidelijkheid, PMV is ongetwijfeld een nuttig instrument dat een rol te spelen heeft in de economie, maar dat scherpstellen, kan na twintig jaar nog altijd beter.