Thuiszorg is niet per se beter
Volgens de Europese Commissie wonen er te veel valide Belgen in de rusthuizen. Klopt niet, zegt Margot Cloet van Zorgnet-Icuro.
De Europese Commissie denkt dat ons land kan besparen door de ouderenzorg anders te organiseren. Dat schrijft Le Soir. Te veel Belgische ouderen zouden in woonzorgcentra verblijven, terwijl er te weinig ouderen thuiszorg krijgen. Bovendien zouden er in ons land meer valide bewoners zijn dan in andere Europese landen.
Eerst de cijfers. De Europese Commissie baseert zich op een rapport van het federale Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), dat ons gezondheidssysteem doorlichtte. Daarin staat dat 8,5 procent van de 65-plussers in ons land in een woonzorgcentrum verblijft, terwijl het Europese gemiddelde 4,3 procent bedraagt. We staan daarmee in de top drie, na Nederland en Luxemburg. Bij de thuisverpleging is de verhouding omgekeerd. Overal in Europa heeft zowat 13 procent van de 65-plussers langdurige zorg nodig, maar elders zou die zorg vaker thuis verleend worden.
Besparing?
Voor Vlaanderen is het plaatje toch enigszins anders, zegt Margot Cloet, de topvrouw van ZorgnetIcuro. ‘Bij die 8,3 procent 65-plussers in residentiële zorg, zijn er ook mensen die in een assistentieflat wonen. Dat rekenen wij onder thuiszorg.’ In Vlaanderen zijn er 83.000 plaatsen in de woonzorgcentra voor 1,376 miljoen 65-plussers. Dat komt neer op 6 procent.
‘Volgens onze laatste cijfers heeft 85 procent van de bewoners van woonzorgcentra een zwaar zorgprofiel. Dat is een hoog cijfer. Kun je besparen door die mensen langer thuis te laten wonen? Ik durf het te betwijfelen: thuisverpleging is weliswaar gratis voor de ouderen zelf, maar het kost de gemeenschap wel wat. Als er drie uur van deze zorg per dag nodig is, kom je al bij het omslagpunt waarbij het even duur is als een opname in een woonzorgcentrum.’
De regionale verschillen in ons land zijn vrij groot. Volgens hetzelfde KCE-rapport zouden er in Brussel niet alleen veel meer ‘bedden’ in de woonzorgcentra zijn, een op de drie bewoners zou er ook minder zorgbehoevend zijn.
Alternatieven nodig
Anja Declercq, sociologe aan de KU Leuven en experte in ouderenzorg, wijst erop dat er meer redenen zijn om naar een woonzorgcentrum te trekken. ‘In Brussel zijn er misschien meer alleenstaande ouderen, die weinig sociale steun hebben. De eenzaamheid kan zwaar zijn. De overheid wil de mensen zo lang mogelijk thuis laten wonen, maar dat is niet voor iedereen het beste. Ik ga niet zover als de socioloog Pascal De Decker, die op sociaal.net beweerde dat het van schuldig verzuim getuigt om ouderen te stimuleren zo lang mogelijk thuis te blijven, maar ik kan zijn redenering deels volgen. Er zijn te weinig alternatieven. Er zouden ook betaalbare cohousingprojecten voor ouderen moeten komen.’
Ze wijst erop dat het KCE-rapport de gezinszorg niet in rekening bracht – dat is een Vlaamse bevoegdheid. ‘Daar kan meer in geïnvesteerd worden.’ In andere landen gelden ook vaak andere systemen, wat vergelijken moeilijk maakt. ‘Er zijn landen waar ouderen veel langer in het ziekenhuis verblijven, soms jarenlang. Bij ons is dat al een hele tijd niet meer mogelijk.’
‘Zo lang mogelijk thuis wonen is niet voor iedereen het beste: eenzaamheid kan zwaar wegen’
Anja Declercq
Sociologe KU Leuven