Kan uitzondering voor Hongarije olie-embargo tegen Rusland redden?
Om het zesde sanctiepakket en olie-embargo vanaf eind dit jaar tegen Rusland te redden, ligt binnen de EU een piste op tafel om Hongarije te ontzien en zo een veto van Orban te ontwijken.
Viktor Orban zou liever hebben dat er op de Europese top maandag en dinsdag niet gepraat wordt over het olie-embargo dat de Europese Commissie begin mei voorstelde als een van de sancties tegen Rusland. De Hongaarse premier schreef dat dinsdag in een brief aan Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad: ‘Het zou alleen onze interne verdeeldheid in de verf zetten, zonder een realistische kans te bieden op een oplossing.’
Boedapest eist al weken dat er eerst financiële toezeggingen komen om de gevolgen van een olie-embargo voor de economie op te vangen. Hongarije krijgt zijn olie via een pijpleiding vanuit Rusland en heeft weinig alternatieven, omdat het door land ingesloten is. Om dat te veranderen, zijn een uitbreiding nodig van de capaciteit van een pijpleiding die via Kroatië loopt én de aanpassing van de raffinaderijen aan een ander type olie. De nieuwe investeringen zouden minstens 700 miljoen euro kosten.
De Commissie bood Hongarije al uitstel aan tot 2024 in plaats van eind dit jaar, maar dat is onvoldoende voor Boedapest. ‘Eerst oplossingen, dan sancties’, herhaalde minister van Justitie Judit Varga maandag.
Druk opvoeren
In het kader van het plan Re
PowerEU, dat de EU tegen 2027 volledig moet loskoppelen van Russische fossiele brandstoffen, voorziet Brussel 2 miljard euro voor ‘ingesloten landen’ als Hongarije, Tsjechië en Slovakije. Maar omdat dat geld verdeeld zou worden via het coronaherstelfonds, biedt dit geen soelaas voor Boedapest: zijn herstelplan ter waarde van 7,2 miljard euro giften is nog altijd niet goedgekeurd door de Commissie wegens bekommernissen over corruptie.
Het is niet uitgesloten dat Orban zijn verzet tegen het olieembargo gebruikt om de Commissie hierover onder druk te zetten. En sowieso ligt het toestoppen van extra geld aan de regering-Orban gevoelig in het Europees Parlement, en kan het de deur openzetten voor vragen om compensatie door andere lidstaten.
Uitholling
Om uit de impasse te raken, ligt nu een piste op tafel waarop de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto al op 11 mei aandrong, maar die tot nog toe afgehouden werd: een uitzondering voor de import van Russische olie via pijpleidingen. ‘We zouden kunnen beginnen met olie die met schepen vervoerd wordt. Het voordeel is dat je daarmee niet alleen Hongarije helpt, maar een heel groepje ingesloten landen’, aldus een hoge diplomaat. ‘Als er politieke wil is, kunnen we in enkele dagen een oplossing vinden.’
Het nadeel is dat het embargo verder uitgehold zou worden. Op aandringen van Griekenland, Cyprus en Malta sneuvelde al het voorstel om Europese tankers te verbieden Russische olie naar derde landen te verschepen.
Het voordeel is dat het licht eindelijk op groen zou springen voor het zesde sanctiepakket, dat ook voorziet in de afkoppeling van de belangrijke Sberbank van het internationaal betalingssysteem Swift en in de bevriezing van de tegoeden van een extra groep individuen en organisaties. Aangezien sommige namen al uitgelekt zijn, is het effect van die laatste sanctie mogelijk al uitgehold door de aanslepende onderhandelingen.