Strengere wapenwet na drama in Uvalde? Texas is Florida niet
Niemand gelooft in een nationaal akkoord over meer wapencontrole. Alleen op staatsniveau is vooruitgang mogelijk. Toen Florida in 2018 zo zwaar geraakt werd, maakten zelfs Republikeinen er een bocht, maar dat lukt niet overal.
‘We hebben verandering nodig’, riepen rouwende familieleden naar Joe en Jill Biden, toen die gisteren het Texaanse Uvalde bezochten en bloemen neerlegden voor de 21 dodelijke slachtoffers.
De Bidens troostten en legden hun handen op de foto’s van de gestorven kinderen, maar legden geen verklaringen af. Zaterdag riep vicepresident Kamala Harris op om op zijn minst de verkoop van machinegeweren aan privépersonen te stoppen. Op het congres van de National Rifle Association in Houston klonk vrijdag een heel ander geluid. Republikeinse toppers als Donald Trump en Ted Cruz recycleerden er de oude boodschap: niet wapens maar gekke schutters zijn het probleem, en die houd je alleen tegen door het personeel op scholen te bewapenen: méér wapens dus!
Er heerst daarom scepticisme in Washington of er ooit wél 60 op 100 senatoren voor meer regulering zullen stemmen. Gisteren publiceerde de Washington Post een oproep van een vereniging van schooldirecteuren: ‘Wij smeken u, doe iets!’ Maar dat er daardoor iets gebeurt, lijkt ijdele hoop.
Red flag-wet?
Er is wel een werkgroep gevormd met leden van beide partijen, maar daar wordt weinig van verwacht. Misschien komt er een federaal fonds dat staten aanmoedigt ‘red flag’-wetten te stemmen, waardoor sneller kan worden ingegrepen tegen potentieel gevaarlijke mensen die verontrustende boodschappen posten op sociale media. Maar geen verbod op machinegeweren of behoorlijke controle van de achtergrond van kopers: de maatregelen waarnaar volgens peilingen een grote meerderheid van de Amerikanen snakt.
Jared Moskowitz
En dus moet vooruitgang andermaal komen van staten met een Democratische meerderheid. Onder meer New York en New Jersey willen de minimumleeftijd om vuurwapens te kopen optrekken, en slachtoffers van wapengeweld de kans bieden schadevergoeding te eisen van wapenfabrikanten.
Veel aandacht is er voor gouverneur Gavin Newsom van Californië. Toen Texas vorige herfst een omstreden wet aannam waarbij premies worden uitgeloofd aan wie informatie heeft over een illegale abortus, reageerde Newsom dat die methode ook voor andere doelen kan gebruikt worden – bijvoorbeeld om inbreuken tegen de wapenwetgeving te beteugelen. Dat staat nu in een nieuw wetsontwerp in Californië. De tweedeling tussen progressieve en conservatieve staten blijft groeien.
De kans bestaat dat het Supreme Court (sinds de drie benoemingen door Donald Trump rechtser dan ooit) het recht op vrije wapendracht wil betonneren, en lokale wapencontrole-wetten zal verbieden. Maar zéker is het niet dat het Hof na het verbod op abortus opnieuw zo vierkant tegen de maatschappelijke stroom in durft te roeien. En dus hebben wapenwetten op staatsniveau wel degelijk zin.
Eén keer werd zelfs in een staat met een Republikeinse meerderheid flink terreinwinst geboekt: in Florida. De Sunshine State werd vroeger weleens de Gunshine State genoemd, tot in 2018 op een middelbare school in Parkland 17 tieners werden vermoord. Overlevende klasgenoten zetten een indrukwekkende protestbeweging op het getouw, de March for Our Lives. Het engagement van die sympathieke, herkenbare jongelingen had een unieke impact.
Drie weken na het drama ondertekende de Republikeinse gouverneur een wet die de verkoop van vuurwapens aan jonge mensen verbood, een wachttijd van drie dagen invoerde om een geweer te kopen en de overheid het recht gaf vuurwapens in beslag te nemen als mensen een publiek risico lijken. Ondanks zware druk van de NRA, die ‘overlopers’ bedreigde.
Jared Moskowitz, een overlever van Parkland die zelf in de politiek ging, zegt in de Washington Post: ‘Ik geloofde nooit dat de Republikeinen het zouden aandurven die banvloeken van de NRA te trotseren. Maar het gebeurde toch.’
De NRA verlaagde zijn beoordeling van de ‘verraders’ drastisch, en toch werden die bij de volgende verkiezingen niet afgestraft. De wapenlobby werd verslagen.
Uit reacties van Republikeinen op het drama in Uvalde blijkt echter dat een ommezwaai op nationaal niveau niet zal gebeuren. Maar misschien wel in één of meerdere andere staten met een Republikeins bestuur?
Tombola met geweer Newton in Connecticut en Parkland in Florida werden na de vreselijke drama’s daar centra van activisme voor strengere wapenwetgeving. Waarom Uvalde dan niet?
Texas is Florida niet. Uvalde is een stadje met 15.000 inwoners, in een streek waar veel gejaagd wordt, waar het doodnormaal is dat de hoofdprijs bij een schooltombola een geweer is. De impact van 19 dode kinderen zal intens zijn, maar is die voldoende voor een mentaliteitswijziging in de staat?
Gouverneur Greg Abbott zegde af als spreker op het NRA-congres, maar blijft wel de man die zijn staat uitriep tot ‘vrijhaven voor de wapenrechten’. Van massale betogingen zoals in Newton in 2012 of in Parkland in 2018 is ook geen sprake. Het opvallendste protest kwam van Beto O’Rourke, de Democraat die Abbott uitdaagt voor het gouverneurschap: O’Rourke protesteerde luidkeels op Abbotts persconferentie, maar het bleef een eenmansactie.
Chris Murphy, een Democratisch congreslid uit Newton, roept op tot een ‘volksopstand’ tegen de wapencultuur. Het zSiteetvernnDoegFnoiert naar uit dat die er snel zal komen.
‘Ik geloofde nooit dat Republikeinen zouden durven de banvloeken van de wapenlobby te trotseren. Tot het gebeurde’
Overlevende van het drama in Parkland, Florida