De Zweden die nooit zweten RECENSIE
Alleen al om te zien hoe echt de bandleden lijken, is het Abba-spektakel de moeite waard. Zijn avatars en projecties de toekomst van live-entertainment?
In een speciaal gebouwd amfitheater voor drieduizend mensen in Oost-Londen ging afgelopen weekend de Abba-show Voyage in première. Sterren als Keira Knightley, Kate Moss en het Zweedse koningspaar waren op het appel voor een luid bejubelde première, daarna mochten de fans aanschuiven. Er zijn al ongeveer 400.000 tickets verkocht (tot oktober) en nu is de kassa open voor de shows tot mei 2023.
Dat wil zeggen dat tegen deze tijd volgend jaar ruim een miljoen mensen Voyage beleefd zullen hebben. Ze zullen allemaal dezelfde setlist van twintig songs, gespreid over anderhalf uur, gezien hebben. Tijdens ‘Chiquitita’ zal de zon elke keer opnieuw verduisteren, en tijdens ‘Knowing me, knowing you’ zullen de twee koppels zich naar elkaar toe en van elkaar weg bewegen. ‘Walking through an empty house, tears in my eyes/ Here is where the story ends, this is goodbye’: de relatiesleur van 1976 zit nu in een eindeloze loop.
Nu kan Abba nooit meer sterven. De Abba Arena, gebouwd op een braakliggend terrein waar over vier jaar een woningproject gepland is, zal naar een andere locatie verhuizen – we gokken op Las Vegas – en daar opnieuw miljoenen mensen zich doen vergapen aan vier ‘Abbatars’ die ooit uit een noords naaldbos kwamen en nu als humanoïden de ruimte in schieten.
Jonge saters
Het spektakel begint sober met ‘The visitors’, waarvan het wat psychotische verhaal en de klank meteen overgaan in de tegenpool ‘Hole in your soul’. Dat is slim: we komen uit een wereld met veel dreiging en zorgen, maar het komende anderhalf uur wordt het anders: ‘Well, if there’s one thing for the better that can turn you loose/ It’s gotta be rock ’n’ roll.’ Wat een begin!
Agnetha’s haren wapperen, haar lijf danst jong en soepel,
Björn en Benny shaken als jonge saters. Ze lopen rond, gaan door de knieën, omarmen elkaar, zingen alsof het geen enkele inspanning kost. De techneuten van Industrial Light & Magic, een bedrijf van George Lucas dat speciale effecten verzorgde voor films als Star wars, Spider-Man en Harry Potter, maar nog geen ervaring had met live-entertainment, zijn erin geslaagd om op een podium wezens neer te zetten die griezelig goed van vlees en bloed lijken.
Muzikanten van de tienkoppige liveband alterneren op de schermen met de ‘Abbatars’, alsof ze gelijken zijn. Die aanpak wordt doorbroken door ‘Eagle’ als een animatiefilm in mangastijl te presenteren, zoals ook artiesten als Roger Waters dat doen. De backing vocals mogen het voortouw nemen tijdens ‘Does your mother know’. De sterren spreken het publiek soms toe en maken flauwe grapjes in hun typisch Zweedse accent. Het lijkt een echt concert, met buitengewone effecten, en toch kan het dat niet zijn.
Animatie
In het entertainment zijn de grenzen tussen ‘echt’ en ‘fake’ al jaren flou. Sterren laten vaak tapes meespelen tijdens concerten, deejays genieten met USB-sticks evenveel bijval als rockbands met gitaren. Tegelijk worden echte concerten in cinema’s gestreamd, zien we in films echte mensen met animatiefiguren samenspelen.
Abba, nooit vies geweest van technologische innovatie, gaat daarin mee. De investering in motioncapture en een grensverleggende projectie is enorm, maar ze kan op termijn geweldig lonen. Concerten van pakweg The