Duw de privémarkt weg uit de schoolgebouwen

ONDERWIJS Door het lerarentekort kunnen veel scholen niet langer de nodige ondersteuning aanbieden. Slimme ondernemers spelen daarop in, ziet Sherisse Vermeulen.

Een winstmodel is het onderwijs binnengeslopen. Leerkrachten hebben zo’n groot takenpakket gekregen dat hun kernopdracht naar de marge werd verdrongen. De onderwijsvernieuwing daagt ervaren mensen uit om nieuwe, brede doelen in hun lespraktijk te brengen. Elk voor zich, op maat van elke klasgroep of zelfs van elke leerling. De werkdruk die daarmee gepaard gaat, is moordend. Om het in een beruchte slogan samen te vatten: lesgeven is alles geven.

Het slachtoffer van het lerarentekort is de leerling. Scholen kunnen niet langer de nodige ondersteuning aanbieden, dus zijn (gegoede) ouders vaker aangewezen op hulp. Slimme ondernemers spelen daarop in: bijlesbureaus rijzen als paddenstoelen uit de grond, redactiediensten voor complexe teksten vermenigvuldigen zich. Voor kinderen uit armere milieus stopt het verhaal daar onverbiddelijk, waardoor de al immense kloof tussen arm en rijk nog groter wordt. Toch hoeft het privéaanbod aan leerhulp geen bedreiging te vormen. Als we kunnen garanderen dat dezelfde ondersteuning in het reguliere onderwijs aanwezig is, kunnen beide systemen elkaar aanvullen. Maar daar zitten we met een probleem.

Het is geen unicum meer dat een ervaren leerkracht benaderd wordt door spelers op de educatieve privémarkt. Wat motiveert benoemde leerkrachten om een overstap te maken? Waarom kiezen zelfs nieuwe leerkrachten meteen voor een carrière in de privésector? U raadt het: expertise en kunde worden er anders vergoed, en ideologisch anders benaderd.

Vergelijk het bedrag dat studiebureaus betalen voor één uitvoerige redactie van een thesis door een ervaren germanist, met de beloning voor het vele verbeterwerk van een leraar Nederlands. Hetzelfde diploma, in se hetzelfde werk. Een ouder kan voor de dochter honderden euro’s neertellen om haar paper door ondergetekende te laten reviseren, en kan tegelijk voor zoonlief de gereglementeerde deliberatie door mijn collega’s en mezelf blindelings in twijfel trekken.

De knop uitzetten

Toen mijn partner in de verleiding werd gebracht om de overstap te maken naar een IT-onderwijsbedrijf met het perspectief op een knap salaris, een bedrijfswagen en een schatkist aan extralegale voordelen, sloop de twijfel er ook bij hem in. De mogelijkheid om de knop soms te kunnen uitzetten? In het vakgebied blijven én beter verloond worden?

Ik stel vast dat we kennis en kunde wel naar waarde kunnen schatten wanneer die niet binnen het reguliere onderwijskader worden aangeboden. Plak een ander etiket op een onderwijsprofessional dan ‘leerkracht’ en die krijgt meteen meer aanzien.

Er zijn fantastische facetten aan het lerarenberoep die te weinig belicht worden. En het gaat heus niet alleen over die zomervakantie. Toch mag er best wat moeite gedaan worden om het lerarenberoep ook financieel op te waarderen. Een aantrekkelijk salarispakket kan iedereen motiveren.

Leerkrachten ontvangen geen slecht salaris, maar de looncurve vervlakt snel. Ik moet toegeven dat het steekt wanneer mijn buur op haar elektrische bakfiets wegrijdt, gefinancierd door een mobiliteitsbudget, terwijl onze fietsvergoeding lager is dan de Vlaamse standaard. Ik slik wanneer het maandelijkse pakket aan onbelastbare onkostenvergoedingen voor thuiswerk wordt vastgelegd op zo’n 165 euro – terwijl the powers that be geloven dat een IT-vergoeding van 20 euro mijn beroep weer aantrekkelijk zal maken. Werken leerkrachten niet altijd deels van thuis uit?

Zoek mascottes

Minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA), ga de war on talent rond leerkrachten aan. Werk een salarispakket uit dat kan wedijveren met dat van de privésector, zodat we excellente studenten mogen verwelkomen en herenigd kunnen worden met ouder talent dat andere horizonten opzocht. Betaal ons beter, niet per se meer.

Plak een ander etiket op een onderwijsprofessional dan ‘leerkracht’ en die krijgt meteen meer aanzien

Laat de scholen focussen op vakinhoud en didactiek. Laat studenten meedraaien als juniorleerkrachten en vergoed hen. Geef zo ademruimte aan startende leerkrachten, en inspiratie aan ervaren mensen die telkens het warm water moeten uitvinden. Onderbouw de leerkracht door vakexperts formeel op te waarderen tot seniorleerkrachten, ook financieel: laat hen starters coachen en bied hen de didactische ruimte om materiaal te ontwikkelen. Duw de privémarkt weg uit de schoolgebouwen.

Nu we toch bezig zijn: toon hoe fantastisch de job is. Laat een klassevolle docureeks maken met gepassioneerde mascottes; geen Corneel van Oosterweel, wel de meester die kansarme kinderen leert lezen en schrijven, ook na de uren. Toon de leerkracht als de tolk van de wetenschap en als een mens die bewijst dat het onderwijs een baken is van innovatie en inhoud.