‘Moskou zag dit al van ver aankomen, het is voorbereid’
Rusland zal de INTERVIEW MONIEK DE JONG Europese olieban zeker voelen. Maar of die het land ook pijn zal doen, betwijfelt energie-expert Moniek de Jong (UGent).
Lange tijd was het onzeker of de Europese Unie zou overgaan tot een embargo op de invoer van Russische olie. Maandagavond laat werd op een Europese top in Brussel hierover toch overeenstemming bereikt, als onderdeel van een zesde sanctiepakket. Door grote toegevingen aan Hongarije, erg afhankelijk van Russische olie, is het maar een gedeeltelijk embargo, met een tijdelijke uitzondering voor ruwe olie die via pijpleidingen binnenkomt.
In welke mate doen deze sancties Rusland dan nog pijn?
‘Europa is de grootste afnemer van Russische olie, en de Russische olie-infrastructuur is er voornamelijk op voorzien om Europa te bedienen. Rusland zal dit dus zeker voelen. Maar niet in die mate als velen op voorhand hadden gedacht, of gehoopt. Daarvoor is het originele voorstel van de Europese Commissie (zonder de verregaande uitzonderingen voor Hongarije, red.) te veel afgezwakt. Een aanzienlijke hoeveelheid Russische olie zal gewoon naar Europa kunnen blijven vloeien. Daarnaast kan Rusland met zijn olie nog steeds uitwijken naar de Aziatische markt. Het is natuurlijk duurder om een olielading helemaal daarheen te verschepen, en het is maar de vraag of Moskou aan pakweg China dezelfde prijs kan vragen voor zijn olie als aan de EU. Echt pijn zal dat de Russische economie echter niet doen. Moskou zal aan de olie-export miljarden blijven verdienen.’
‘Om Rusland echt pijn te doen is het originele voorstel te veel afgezwakt’
Moniek de Jong UGent
Heeft de EU te lang gedraald met deze sancties om ze echt effectief te laten zijn?
‘Dat kan je zeker zeggen. Al sinds het begin van de oorlog in februari praten de lidstaten luidop over het verbreken van de energierelatie met Rusland. Moskou zag dit besluit dus al van ver aankomen, wat de zoektocht naar alternatieve afzetmarkten alleen maar heeft versneld. De voorbije maanden is de uitvoer richting China al toegenomen, en ook met regiogenoten zijn er contacten aangeknoopt. Veel van die plannen zijn misschien nog niet concreet, maar dit Europese embargo komt in elk geval niet als een donderslag bij heldere hemel.’
Is het pas goedgekeurde sanctiepakket dan helemaal tandeloos?
‘Niet per se. De EU is van plan om Europese verzekeraars te verbieden nog langer Russische olietankers te verzekeren. Dat zou het voor Rusland meteen veel moeilijker maken om zijn olie nog naar gelijk waar te brengen, simpelweg omdat het zijn tankers dan niet meer kan inzetten. Maar dan moeten ook de Verenigde Staten en vooral het Verenigd Koninkrijk bereid zijn hierin mee te stappen (95 procent van dat soort scheepvaartverzekeringen wordt afgesloten bij een groep met hoofdzetel in Londen, red.). Haalt zo’n verbod het zesde sanctiepakket, én doen de VS en het VK eraan mee, dan zou dat de impact significant vergroten.’ (volgens de FT bereikten de EU en het VK dinsdagavond een akkoord over zo’n verbod, red.)