Onderwijs heeft nood aan een loopbaanpact

Tegenvallende wiskundeproeven in het basisonderwijs genereerden het zoveelste voorspelbare debat in het Vlaams Parlement. Iedereen heeft een favoriete oorzaak of ziet een oplossing die eerder op de eigen ervaring dan op kennis is gebaseerd. De bevoegde minister maakte een verslagen indruk. Je zult maar behoren tot een partij die het onderwijs wil laten excelleren en geconfronteerd worden met een tegenovergestelde realiteit. Heel efficiënt lijkt het beleid dan toch niet te zijn.

Tegen de achtergrond van deze koortsopstoot voltrekt zich een hardnekkiger crisis. Elke dag duiken verhalen op van scholen die onvoldoende leerkrachten vinden. Gaat het dikwijls om anekdotische voorbeelden, de conclusie blijft wrang. Kinderen krijgen onvoldoende les. Niemand gelooft dat dit het resultaat van toekomstige testen bevordert.

Er heerst een perfecte storm. Een demografische realiteit stuurt heel wat leerkrachten met pensioen, maar tegelijk ook meer kinderen naar de secundaire school. Minder studenten kiezen voor het beroep van leerkracht. Tenslotte blijft de privésector een aantrekkelijk alternatief. De krapte op de arbeidsmarkt laat zich ook in de onderwijswereld voelen. Op papier zijn er leerkrachten genoeg, maar ofwel komen ze niet, ofwel stappen ze vervroegd op.

Talloze redenen brengen lesgevers ertoe aan om hun krijt voortijdig over het bord te gooien. Eén constante drijft boven: het is niet meer leuk, het gras is groener aan de overkant, met zicht op een evenwichtiger work-lifebalance. Extra geld lost dat probleem alvast niet op. Leerkrachten opnieuw de waardering geven die ze verdienen, belooft een tijdrovend proces te worden, het appelleert aan ons allemaal. Ondertussen stapelt de groeiende diversiteit de uitdagingen op.

Natuurlijk is het geen kwaad idee om gepensioneerden onbeperkt te laten bijverdienen of zijinstromers via het behoud van anciënniteit te verleiden om voor de klas te staan. Het komt er vooral op aan om leerkrachten een vertrouwde en stabiele biotoop te bieden. Waarin ze zich kunnen ontplooien en hun beroepstrots ten volle exploiteren.

Onvermijdelijk moet er opnieuw over het loopbaanpact gepraat worden, een discussie die de laatste jaren volledig verzandde. Veranderende tijden verdienen een moderne personeelsorganisatie. De opdracht van een leerkracht kan daarbij meer gedifferentieerd worden ingevuld – weg met die vlakke loopbaan. Met een planlast die tot een minimum wordt herleid en startende leerkrachten die sneller duidelijkheid krijgen over hun ontluikende carrière.

Extra geld lost het probleem van vertrekkende leerkrachten alvast niet op