Na ‘afschaffing’ verguisde M-decreet blijft alternatief uit
De opvolger van het M-decreet is alweer met een schooljaar uitgesteld, tot september 2023. Bijsturing is nochtans meer dan ooit nodig. Het buitengewoon onderwijs barst uit zijn voegen.
Eerst was het 2021. Dan kwam corona en werd het 2022. Nu zal het Leersteundecreet ten vroegste in 2023 van start gaan. Dat heeft Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) een tijd geleden beslist. In een bericht van het GO! staat daarover: ‘De overheid krijgt het beloofde leersteundecreet niet tijdig rond: de ingangsdatum van het nieuwe decreet wordt verschoven naar 1 september 2023.’
Het Leersteundecreet is – samen met de centrale toetsen – een van de stempels die de N-VA en minister Weyts op het onderwijs hopen te drukken. Het decreet wordt de opvolger van het door veel leerkrachten vervloekte M-decreet. Dat bepaalt dat kinderen met een beperking zo veel mogelijk naar een gewone school moeten kunnen, een koerswijziging waar Vlaanderen zich in 2009 toe engageerde door in te stemmen met het VN-verdrag Handicap. Het systeem werd nog beslist door minister Pascal Smet (Vooruit) en ingevoerd onder Hilde Crevits (CD&V). Door een te snelle implementatie en geen extra middelen kreeg het al snel een slechte naam.
De beslissing betekent voor honderden ondersteuners, die leerlingen met zorgnoden in het gewone onderwijs begeleiden, een jaar extra onzekerheid. De huidige ondersteuningsnetwerken worden door het uitstel met een jaar verlengd. Vakbond ACOD is not amused. ‘Het is dringend en noodzakelijk om die personeelsleden zekerheid te geven’, zegt algemeen secretaris Nancy Libert. Heel wat mensen met specifieke expertise houden het wegens het tijdelijke karakter voor bekeken. De uittocht is al een tijdje bezig.’
Voorlopig werd er alleen informeel over de verlenging gecommuniceerd. De officiële communicatie volgt wellicht pas als het parlement zich de komende maanden over het verzameldecreet buigt. Voor het zomerreces midden juli wil de minister wel de eerste versie van het decreet langs de regering laten passeren, benadrukte hij onlangs in de onderwijscommissie.
Vier jaar stilstand
De Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s), onderwijskoepels en ouders van leerlingen met nood aan extra begeleiding zijn al langer verbaasd over de aanslepende timing. ‘De conceptnota is er al een jaar, maar blijft op de tekentafel liggen’, zegt Patrick Vandelanotte van Grip Vzw (Gelijke Rechten voor
Ieder Persoon met een handicap).
Tussen de aankondiging van N-VA in 2019 dat ze het ‘M-decreet zouden afschaffen’ en het nieuwe decreet, zal er minstens vier jaar stilstand zijn geweest op het veld. ‘Er beweegt niets’, zegt Vandelanotte. ‘De minister moedigt niemand aan om werk te maken van inclusie. Mensen die er wel al werk van maakten, voelen zich in de steek gelaten. Het ontbreekt de regering aan ambitie voor inclusief onderwijs.’
Ondertussen blijft de spanning in het veld groeien. Dit schooljaar is meer dan ooit duidelijk geworden dat bijsturing nodig is. Het buitengewoon onderwijs barst op veel plaatsen uit zijn voegen. In bepaalde types van het buitengewoon onderwijs, zoals bij jongeren met gedragsproblemen of autisme, zijn de inschrijvingen niet bij te houden. In regio’s zoals Antwerpen, Leuven en Gent zijn er wachtlijsten. Ouders krijgen hun kind er niet ingeschreven.
Ook uit het gewoon onderwijs komen signalen dat leerkrachten kopje-onder gaan. Het CLB trok een maand geleden al eens aan de alarmbel, omdat het merkt dat er wel heel vaak om een verslag wordt gevraagd. Zo’n verslag is nodig zodat een leerling ondersteuning kan krijgen in het gewoon onderwijs of doorverwezen worden naar het buitengewoon onderwijs. In het schooljaar 2020-2021 kregen 18.778 kinderen een verslag in handen voor ondersteuning in het gewoon onderwijs, een stijging van bijna 20 procent ten opzichte van twee schooljaren geleden.
‘Zolang er geen nieuw decreet is, zullen we uitwassen van het huidige systeem zien’, zegt Stefan Grielens van het Vrij CLB Netwerk.‘We hebben dringend nood aan brede basiszorg in de scholen. Dat houdt in dat er meer hulp in de klas is, waardoor we niet langer voortdurend met een vergrootglas naar de noden van een kind moeten zoeken, maar hen kunnen leren lezen, rekenen en schrijven.’
‘We hebben dringend nood aan brede basiszorg in de scholen’ Stefan Grielens Vrij CLB Netwerk