Fiscus speurt naar crypto-inkomsten
Wie geld verdient via virtuele valuta zoals bitcoin, moet de winst aangeven aan de belastingen. Zelf gaat de fiscus ook op zoek naar verdachte transacties.
Het is en blijft een fundament van de aantrekkingskracht van virtuele valuta: het alternatieve karakter ervan. Een financiële wereld die losstaat van de klassieke geldnetwerken, met haar eigen jargon en codes, lokt veel belangstelling. Onder meer die aantrekkingskracht joeg (en jaagt) de koersen van cryptomunten aan, waardoor aan de handel in virtuele valuta geld valt te verdienen.
Wie zijn euro’s in crypto heeft gestoken en de waarde ervan mettertijd heeft zien toenemen, wil die nu dikwijls verzilveren. Dat is de fiscus – ook een ‘wereld’ met eigen jargon en codes – niet ontgaan.
‘Ons Nationaal Centrum Opsporingen (NCO) gaat op zoek naar verdachte cryptotransacties’, zegt Francis Adyns, woordvoerder van de FOD Financiën. ‘Het is daarmee begonnen in 2014, toen de eerste bitcoinautomaat in België werd geplaatst. Dat was voor ons een van de redenen waarom een eerste onderzoek naar cryptomunten gerechtvaardigd was.’
In het geval van virtuele valuta kunnen transacties bijvoorbeeld verdacht zijn omdat het om grote transfers gaat. De handel in cryptomunten is niet zo eenvoudig te doorgronden. Data van elke aan- en verkoop, wissel of portefeuille worden wel vastgelegd in de blockchain (een publiek toegankelijk logboek), maar dat wil nog niet zeggen dat zomaar duidelijk is aan wie een bepaalde portefeuille toebehoort. Misbruik van die ‘sterk anonieme’ eigenschappen kan volgens de FOD Financiën ook wijzen op een verdachte transactie, net zoals het gebruik van cryptomunten in fraudegevoelige sectoren.
Verhoogde waakzaamheid
Hoe het Nationaal Centrum Opsporingen zijn cryptowerk uitvoert, kan Financiën niet in detail kwijt. ‘We willen lopende acties niet in gevaar brengen. Dit soort dossiers is nogal gevoelig’, zegt Adyns. ‘Voor zijn opsporingen gebruikt het Centrum alle fysieke en digitale middelen die ter beschikking zijn. Het gaat onder meer om specifieke software en technieken om de publiek toegankelijke data uit de blockchain te bundelen, zoals clustering.’ Blij clustering worden adressen van bijvoorbeeld cryptoportefeuilles gelinkt aan één eigenaar.
Adyns: ‘Een andere techniek is “smart contract decoding” (waarbij de inhoud van een stuk programmacode op de blockhain wordt ontcijferd, red.). Er worden ook visualisatietechnieken toegepast (om cryptostromen bloot te leggen, red.). Het NCO benut daarnaast de communicatie tussen platformen waar cryptoactiva worden verhandeld en de persoon of instelling die de transactie doet.’
Geld uit cryptotransacties moet ook op een bankrekening terechtkomen. ‘Bij gebrek aan duidelijke wetgeving over cryptocurrencies, is er bij deze transacties een verhoogde waakzaamheid bij de banken’, zegt Isabelle Marchand van bankenfederatie Febelfin. ‘Banken moeten daarom een volledig en nauwkeurig dossier hebben waarmee ze kunnen bepalen waar het op de bankrekening gestorte geld vandaan komt en hoe eventuele winsten zijn gemaakt.’
In welk vakje?
En wat moet iemand fiscaal aanvangen met inkomsten uit cryptomunten? Dat hangt af van de omstandigheden waarin de opbrengsten zijn gerealiseerd. Wie bijvoorbeeld jaren geleden uit interesse is beginnen te handelen in cryptomunten en nu wil cashen, zal die meerwaarden doorgaans moeten ingeven als ‘andere diverse inkomsten’. Daarop wordt een belastingtarief van 33 procent toegepast. ‘Een afwijking op die regel kan alleen in uitzonderlijke situaties, waarin aangetoond wordt dat er op geen enkele manier sprake is van speculatie, maar dat het wel om een normaal beheer van privévermogen gaat’, zegt Adyns. ‘Dat is eerder uitzonderlijk.’
Het is mogelijk om via een ruling te bekomen dat de fiscus inkomsten uit cryptotransacties beschouwt als zo’n normaal beheer. Dan moet er geen ‘belasting op diverse inkomsten’ worden betaald. Vorig jaar waren er 26 aanvragen voor zo’n rulings, dit jaar zijn het er al 10. Professionele traders die inkomsten halen uit cryptomunten, moeten die aangeven als ‘brutowinst van de eigenlijke exploitatie’. Wie beroepsmatig handelt in cryptomunten, moet zijn winsten aangeven in de codes voor ‘meerwaarden die gezamenlijk belastbaar zijn’.
Doordat er geen aparte vakken zijn voor inkomsten uit cryptotransacties, kan de fiscus niet zeggen hoeveel belastingplichtingen dat aangeven, of welke belastinginkomsten dit al opleverde.