De klopjacht is geopend op banken die ‘greenwashen’

Liegen banken bewust over de duurzaamheid van hun fondsen? Na Deutsche Bank ligt nu Goldman Sachs onder het vergrootglas. Volgens kritische rapporten is dit slechts het topje van de ijsberg.

Een klokkenluidster, een inval door de politie, twee ceo’s die het veld moeten ruimen, een minnelijke schikking en een onderzoek naar de grootste zakenbank van Wall Street, Goldman Sachs. De klopjacht op banken die zich laten verleiden tot ‘greenwashing’ barst los. De vraag die financiële toezichthouders zich stellen: zijn de duurzame beleggingsfondsen die banken aanbieden in hun hoogglanzende brochures wel zo duurzaam als ze beweren?

Het antwoord daarop is waarschijnlijk: neen. Onder het voorzitterschap van Gary Gensler, de nieuwe sheriff van Wall Street, is de strenge Amerikaanse beurswaakhond Securities and Exchange Commission (SEC) een onderzoek begonnen naar de duurzame investeringsfondsen van Goldman Sachs. De beurswaakhond vermoedt dat die niet voldoen aan de ESG-criteria, de steeds strengere regels omtrent milieu, maatschappij en degelijk bestuur. Dat betekent dat Goldman Sachs zijn klanten mogelijk bewust misleidt.

‘Klimaathype’

Een verrassing is dat niet. Sinds de komst van Gensler is ESG een topprioriteit en heeft de SEC er zelfs een speciale werkgroep voor opgericht. Volgens de Wall Street Journal leverde een onderzoek bij de vermogensbeheerpoot van Bank of New York Mellon (BNYM) vorige maand al een eerste resultaat op: een minnelijke schikking van 1 miljoen dollar. Het onderzoek naar Goldman Sachs zou daar een uitloper van zijn.

Tegelijk lopen er in de Verenigde Staten en Duitsland sinds vorig jaar onderzoeken naar ‘greenwashing’ bij DWS, een dochter van Deutsche Bank. Volgens een klokkenluidster – Desiree Fixler, het voormalige hoofd duurzaamheid van DWS – wordt in jaarrapporten aangegeven dat de bank meer dan de helft van het beheerde vermogen duurzaam heeft belegd. Dat zou een leugen zijn. Het percentage zou veel lager liggen.

Dat het de Duitse autoriteiten menens is, bleek begin deze maand uit het bezoek van de Duitse politie aan de kantoren van DWS en haar meerderheidsaandeelhouder Deutsche Bank. Die inval leidde tot het vrijwillige ontslag van de ceo van DWS, Asoka Wöhrmann, die al onder vuur lag door de verdachte financiering van een Porsche via een privéemailadres.

Wörhmann is niet de enige topbankier die recent ‘om milieuredenen’ een stap opzij moest zetten. Vorige maand wachtte Stuart Kirk, ESG-vermogensbeheerder bij de Britse bank HSBC, een gelijkaardig lot. In een toespraak tijdens het World Economic Forum in Davos verklaarde hij dat de financiële risico’s van de klimaatverandering overdreven worden in een poging een ‘klimaathype’ te creëren. Kirk was het naar eigen zeggen beu dat de zoveelste ‘idioot’ hem kwam zeggen dat ‘het einde nabij was’. Daarna werd de bankier prompt geschorst. De uitspraken van Kirk, en zijn schorsing, tonen het groeiende spanningsveld rond duurzaam bankieren. Terwijl de financiële toezichthouders wereldwijd strenger worden – in Europa werkt markttoezichthouder ESMA aan nieuwe regels rond duurzaam beleggen – ontstaat in de bankwereld en de Amerikaanse politiek een tegenbeweging die het kapitalisme stilaan te ‘woke’ vindt worden. Prominente woordvoerders van die beweging zijn Vivek Ramaswamy, auteur van Woke, Inc., en rebelse miljardairs Peter Thiel en Bill Ackman.

Voorlopig is dat een achterhoedegevecht dat zich vooral in de VS afspeelt. Waarschijnlijker is dat de fondsenindustrie de komende maanden zowat overal in het Westen de rekening zal krijgen voor de verkoop van misleidende beleggingsproducten. Dat kan leiden tot een abrupt einde van de ongebreidelde groei van lucratieve ESG-fondsen, die eind vorig jaar zowat 2.700 miljard dollar aan beleggersgeld wisten te lokken. Dat is de helft meer dan in 2020.

Topje van ijsberg

ESG-beleggen heeft de voorbije jaren zo’n grote vlucht genomen dat er wel fraude mee gemoeid moest zijn. Volgens rapporten van activisten zijn de ontdekkingen bij Deutsche Bank & co. maar het topje van de ijsberg. Zo zou in Duitsland slechts 10 procent van alle duurzame beleggingsfondsen voor particulieren niet in controversiële activa of bedrijven investeren. 40 procent van de Duitse ESG- fondsen zou zelfs in wapenproducenten of defensiebedrijven beleggen, berichtte de Financial Times vorige maand. Benieuwd of die straks allemaal bezoek krijgen van de politie.

Duurzaam beleggen heeft de voorbije jaren zo’n grote vlucht genomen dat er wel fraude mee gemoeid moest zijn

Alphabet,