‘De komst van Oekraïne zal alle Europese lidstaten ten goede komen’
De adviseur van de Oekraïense president Zelenski, Serhij Lesjtsjenko, is bijzonder tevreden dat Emmanuel Macron, Olaf Scholz en Mario Draghi Oekraïne steunen om kandidaat-lid van de EU te worden.
De Franse president Emmanuel Macron, de Duitse kanselier Olaf Scholz en de Italiaanse premier Mario Draghi verkondigden dat, wat hen betreft, Oekraïne het statuut van kandidaat-lid van de EU mag krijgen.
Bentutevreden?
‘Zeer zeker. Dit is zeer goed nieuws. Oekraïne rekende op een duidelijk politiek signaal over het EU-lidmaatschap. Wij verwachten ook dat de EU-commissie een van de komende dagen onze aanvraag om kandidaat-lid te worden, goedkeurt. Dan gaat de deur naar de EU eindelijk open. De prijs die Oekraïne daarvoor betaalt, is de hoogste prijs die je je in de huidige wereld kunt voorstellen.’
PresidentZelenskizegtvaakdatOekraïnedezeoorlogvoertomdeEuropesewaardenteverdedigen.Hoezo?
‘Ons land heeft vele jaren geleden voor Europa gekozen. Die keuze werd bevestigd op Maidan, toen in 2014 zoveel vreedzame betogers werden neergeschoten. Toen wilde Rusland bewijzen dat het zijn wil aan een ander land kan opleggen. Die koloniale ingesteldheid bepaalt dat een land niet over zijn eigen toekomst kan beslissen. De oorlog die Rusland nu voert, is sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog ongeom zien: het is een bloedige oorlog in het midden van Europa. Hier wordt de toekomst van de beschaving beslecht. Het resultaat van deze oorlog zal de toekomst van het Europese project bepalen.’
WaaromishetEU-lidmaatschapzobelangrijk?JulliehebbenmetdeEUaleenassociatieverdrag,eenhandelsovereenkomstenjulliekrijgeneenmacro-financieringvanmiljarden.
‘Het klopt dat we het handelsakkoord hebben, maar niet alle onderdelen zijn toegepast. Er gelden quota die niet meer overeenstemmen met ons handels- en economisch en niveau. Het akkoord biedt ook niet dezelfde instrumenten als een EUlidmaatschap. Onze toetreding bij de EU is zowel voor ons als voor de EU belangrijk. De Europeanen krijgen een grote afzetmarkt van veertig miljoen mensen. Wij krijgen een impuls om de kwaliteit van onze producten te verhogen, want die moeten voldoen aan hoge kwaliteitsvoorwaarden in de EU verkocht te worden.’
‘Op geopolitiek vlak is Oekraïne ook belangrijk voor de EU. Dat is niet omdat we zo groot zijn – we zouden in oppervlakte het grootste land van de EU worden – maar wij zijn sterk. De ervaringen in deze oorlog tonen dat wij ons land kunnen verdedigen en dat onze mensen heel snel hun kennis en vaardigheden kunnen doorgeven aan anderen die die competenties goed kunnen gebruiken. Wij hebben enorm veel ervaring opgedaan met civiele defensie. Die kennis kunnen wij met de EU delen. De komst van zo’n sterk lid zal alle lidstaten ten goede komen.’
‘Natuurlijk zijn er veel uitdagingen, maar die waren er ook toen de EU werd gesticht. Mochten de mensen van toen nog leven, ze zouden erkennen dat het goed was dat ze de problemen niet uit de weg zijn gegaan, vooral als je ziet welke winst de komst van de EU heeft opgeleverd. Ook de grote uitbreiding in de jaren negentig is positief gebleken. Er zijn pro’s en contra’s, maar over het algemeen zegt iedereen dat het de juiste beslissing was.’
Uvraagtwelveel:opdelijstvanvoorwaardenscorenjullieongeveer63procent,hetkantottienjaardurenvooraleerOekraïneeenechtlidwordt.Datiswelbijzonderlang.WillenjulliedatdeEUhaarproceduresaanpast?
‘Het is aan de EU om te beslissen of ze de toetredingsvoorwaarden aanpast, niet aan ons. Maar het is een feit dat de EU zeer strenge voorwaarden heeft. In het verleden zijn landen toegelaten die nog minder aan de voorwaarden voldeden dan wij nu. Het klopt dat wij nog veel moeten verbeteren, maar ik heb tussen 2014 en 2019 in het parlement gezeten en in die periode zijn we erin geslaagd om te voldoen aan de voorwaarden voor een visumvrij regime met de EU. Het is geen probleem om te werken aan de toetredingsvoorwaarden. We hebben ervaring te werken met issues die belangrijk zijn voor onze partners, we maken vooruitgang. Dat zal ons nu ook weer lukken met de roadmap voor het kandidaat-lidmaatschap. Vergeet niet dat onze bevolking vastbesloten is om bij Europa te horen. Als onze kandidatuur wordt goedgekeurd, geeft het aan dat de duizenden doden, gestorven in naam van de Europese waarden, niet voor niks zijn gesneuveld.’
PoetinisnietalleenbangvandeNavo,hijwilooknietdateenbuurlandalsOekraïnedemocratischenwelvarendwordt.Zaleenkandidaat-lidmaatschapbijdeEUPoetinnietergeren,waardoorhetnogmoeilijkerwordtomvredetekrijgen?
‘Het is contraproductief om bij elke beslissing rekening te houden met wat Poetin voelt. Dat maakt hem juist sterk’
‘Poetin wil vooral dat wij in al onze beslissingen rekening houden met wat hij zou kunnen denken. Hij wil de oude geopolitieke invloedssferen herstellen, rode strepen op de landkaart zetten. Hij wil zijn veto kunnen gebruiken in instellingen, zoals de EU, waar hij niks mee te maken heeft. Het is contraproductief om bij elke beslissing rekening te houden met wat Poetin voelt. Dat maakt hem juist sterk. Ik denk dat wij, net als de EU, in staat zijn om onze eigen beslissingen te treffen. De EU is juist sterk, omdat ze haar eigen keuzes kan maken. Als zij na de val van de Sovjet-Unie ook rekening zou hebben gehouden met de mening van anderen, zou de uitbreiding nooit gebeurd zijn.’
‘Het klopt dat Poetin niet wil dat Oekraïne een welvarend land wordt, maar hij heeft officieel nooit zijn bezorgdheid over de EU verwoord, wel over de Navo. Oekraïne is bereid om te praten over een “neutrale” status. Dat is een onderdeel van ons voorstel over vredesgesprekken, maar daar is Poetin niet in geïnteresseerd.’
Watleggenjullieopdeonderhandelings-tafel?
‘Natuurlijk willen we het hele territorium terug. Wij willen alleen praten over het statuut van de gebieden die voor de invasie van 2022 al bezet waren, de Krim en Donbas, maar zij blijven wel bij Oekraïne behoren. De Russische troepen moeten weg uit Kherson, Marioepol … de gebieden die ze na de invasie hebben bezet. Wij weigeren de logica te aanvaarden dat wij grondgebied moeten offeren.’
DeFransepresidentheeftgezegddatPoetinnietvernederdmagworden.Kuntudaarbegripvooropbrengen?
‘Wie vernedert hier? Poetin vernedert de Europese leiders. Hij wil bewijzen dat brutale kracht opnieuw van belang is. Geloof me: Poetin zal niet stoppen bij Oekraïne, hij zal de Navo uitdagen. Dan komt de vraag of Belgische soldaten willen sterven voor een klein Baltisch landje. Als wij nu verliezen, zijn de Navo en de Europese organisaties aan de beurt. Poetin zal niet stoppen tot hij zich gerespecteerd voelt.’