In roerige tijden zijn voorspellingen nog vluchtiger

Aan de pomp valt het nog niet te merken, maar op de internationale markten is de olieprijs een flink stuk gezakt tegenover zijn hoogtepunt in maart, meteen na de Russische invasie in Oekraïne. Wie nader toekijkt, ziet dat dat evenzeer geldt voor tal van andere grondstoffen en ook voor de voedselprijzen. Het mag verwondering wekken, want een einde van het meest grootschalige militaire conflict in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog is nog lang niet in zicht.

De dreiging van een langdurige verstoring van de markt voor graan en zonnebloemolie blijft zeer groot. En het staat nu wel vast dat we straks, als de winter voor de deur staat, voor een acuut tekort aan gas zullen staan. Het is onmogelijk om de afhankelijkheid van Russisch gas tegen die tijd ongedaan te maken en Vladimir Poetin maakt er geen

geheim van dat hij nog maar pas is begonnen met het hanteren van het energiewapen in zijn oorlog met het Westen.

Hoe kan het dan dat de marktprijzen voor die energie en voor tal van andere noodzakelijke producten niet verder door het dak gaan? Wij als consumenten, maar ook ondernemers en economen lijden allemaal aan hetzelfde euvel. We hebben het moeilijk om ons voor te stellen dat de trends die we rondom ons ontwaren, niet eindeloos doorgaan. Als de inflatie en de rente laag zijn, denken we dat dat nog wel een tijd zal duren. En als de prijzen in de supermarkt of de huizenprijzen stijgen, dan verwachten we geen spoedige terugval. Daarbij vergeten we dat we allemaal de mogelijkheid hebben om ons aan gewijzigde marktomstandigheden aan te passen. Die miljoenen bijsturingen van ons gedrag, klein en groot, maken samen een enorm verschil en doorkruisen voorspellingen die steeds weer het aanpassingsvermogen van de economie onderschatten.

De prognoses wijzen in de richting van een groeivertraging of zelfs een recessie. De hoge prijzen en de gestegen rente doen consumenten en investeerders twijfelen. Tegelijk geraken de flessenhalzen in de internationale handel, die we van de pandemie hebben geërfd, stilaan opgelost. Het vermoeden wint veld dat na een te genereuze geldinjectie van de overheden om de economie te redden van een coviddepressie, de centrale banken nu misschien de geldkraan te brutaal toedraaien. Het succes in de bestrijding van de eerste crisis doorkruist vandaag de strijd tegen de tweede. Dat scenario kan zich gerust nog eens herhalen. We beleven roerige tijden. Voorspellingen zijn vluchtiger dan ooit. We kunnen er maar beter aan wennen.

Miljoenen kleine en grote gedragswijzigingen maken samen een enorm verschil