Lockdown deed kwetsbare jongeren naar meer antidepressiva grijpen
In het eerste jaar van de coronacrisis gebruikten 19- tot 24-jarigen met psychische problemen 11 procent meer antidepressiva. Ook het aantal bezoeken aan de psycholoog nam met 5 procent toe.
De coronacrisis en de lockdown wogen het zwaarst op de mentale gezondheid van jonge mensen. Dat toont nu ook een nieuwe studie door de Onafhankelijke Ziekenfondsen, op basis van de gegevens van terugbetalingen aan hun ongeveer 2,3 miljoen leden. Terwijl het aantal voorgeschreven antidepressiva tussen 2019 en 2020 in bijna alle leeftijdsgroepen naar omlaag ging, gingen 19tot 24-jarigen er 11 procent meer van gebruiken.
‘Ook voor alle andere aspecten van geestelijke gezondheid die wij bestudeerd hebben, springt die ene leeftijdsgroep eruit’, zegt Ann Ceuppens, directrice van de studiedienst van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Zo nam ook het aantal psychotherapeutische raadplegingen bij de 19- tot 24-jarigen toe met 5 procent, terwijl het voor alle andere leeftijdsgroepen daalde.
Opvallend: het aantal jongeren dat antidepressiva nam of een psycholoog opzocht, nam níét toe. Maar wie dat vooraf al deed – en dus al mentale gezondheidsproblemen had voor het virus kwam – ging er opvallend vaker gebruik van maken. ‘Zij zagen hun zorgnood verder toenemen’, zegt Ceuppens.
Makkelijk alternatief
Die vaststellingen liggen in de lijn van wat andere (internationale) studies vaststelden, zegt professor Kris Van den Broeck, psycholoog aan de Universiteit Antwerpen en directeur van de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie. ‘De 19- tot 24-jarigen zijn een erg kwetsbare groep voor wat de lockdown deed’, zegt hij. ‘Ze zitten volop in een fase van identiteitsvorming, en die vraagt om contacten met leeftijdsgenoten. Net die werden in grote mate afgebouwd. Bovendien is medicatie een makkelijk alternatief als er overal lange wachttijden zijn.’ Eind vorig jaar was de wachttijd voor psychologische hulp in de geestelijke gezondheidscentra al opgelopen tot vier maanden (DS 16 december 2021).
Ook de Motivatiebarometers die de UGent tijdens de coronajaren op regelmatige tijdstippen afnam, toonden hoe vooral het welbevinden van jongeren onder de crisis leed. ‘Doorheen de volledige pandemie rapporteerden zij meer klachten over depressies’, zegt motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste. Maar, vult hij aan, volgens de Motivatiebarometers viel dat tijdens het eerste jaar van de crisis – 2020, het eindpunt van de studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen – nog relatief goed mee in vergelijking met het tweede jaar, 2021. ‘In februari en maart van dat jaar zagen we het culminatiepunt’, zegt Vansteenkiste. Voor dat jaar zijn nog geen precieze gegevens beschikbaar over bijvoorbeeld het gebruik van antidepressiva.
‘De meeste mensen, ook jongeren, komen er op langere termijn zonder veel kleerscheuren uit’
Kris Van den Broeck Psycholoog UAntwerpen
Psycholoog Van den Broeck zegt dat hij verwacht dat de zorgwekkende trend ‘ook weer zal keren’. ‘Studies die hebben gekeken naar de mentale impact van epidemieën op mentale gezondheid wijzen over het algemeen op een grote veerkracht. De meeste mensen, ook jongeren, komen er op langere termijn zonder veel kleerscheuren uit.’