Straks eindigt Macron zoals Obama
(Nouvelle union populaire, écologique et sociale), een samenraapsel van verliezers van de presidentsverkiezingen, uit tot een nieuw Volksfront à la Léon Blum, en dat ging er klakkeloos in bij veel media.
Marine Le Pen, daarentegen, bleef onder de radar. Ze liet zich de afgelopen maanden nooit afbrengen van haar lijn van matiging van het partij-imago, ook niet toen Éric Zemmour de peilingen binnenstormde. Voor de parlementsverkiezingen voerde ze een campagne zonder ‘buzz’, ver van de camera’s, maar dicht bij de kiezers.
Eens te meer bleken de peilers en commentatoren zich vergist te hebben. Nupes kwam met 142 zetels niet in de buurt van de aangekondigde nek-aannek race met de 245 zetels van Macrons Ensemble!. Het Rassemblement National (RN) sprong onverwacht van acht naar 89 zetels. Niet Mélenchon, maar Le Pen was de grote winnaar. Ze was erin geslaagd het ‘republikeins front’ te doorbreken van allen tegen één, de Franse versie van het cordon sanitaire. Het RN verbreedde zijn inplanting tot een groot deel van Frankrijk.
Meteen stelde Mélenchon maandag al voor dat Nupes (142 zetels) een gezamenlijke parlementaire fractie zou vormen. Met 72 zetels blijft zijn partij La France Insoumise (LSI) immers achter op het RN, dat de tweede partij wordt in de Assemblée van 577 zetels. Maar hij ving bot bij de PS (24 zetels), de EELV (Europe Écologie Les Verts, 23 zetels) en de Communistische Partij (12 zetels). Ze willen hun eigenheid behouden, ze weigeren LSI te depanneren.
Het is ironisch dat Macron, die vijf jaar geleden beloofde de steriele tegenstelling links-rechts te doorbreken, nu met zo’n gepolariseerd parlement opgezadeld zit. En dat terwijl hijzelf 44 zetels te kort heeft voor een meerderheid in de Assemblée. Ten dele ligt dat aan hem. Per probleem, zo zei hij in 2017, moest er rationeel gedebatteerd worden, en een meerderheid voor een goede oplossing worden gevonden. Dat hield een valorisatie in van het werk van het parlement. Maar die kwam er niet. Macron verliet zich te zeer op de luxe van een ruime, en volgzame, parlementaire meerderheid. Voor dat misprijzen van het parlement kreeg hij de rekening gepresenteerd.
De fout ligt evenwel niet alleen bij Macron. Geduldig reformisme en compromis zitten niet in het Franse politieke DNA. Dat geldt in grote mate al voor Mélenchon. Het reformisme verkettert hij als ’het sociaaldemocratische verraad’. Alles moet veranderen! Hij is
tegen de vrije markt, de Europese Unie, Amerika, en omhelst alle mogelijke dictaturen, als ze maar anti-Amerikaans zijn. Met zijn gigantische ego heeft hij het de PS nooit vergeven dat ze zijn genie miskende. Hij jubelt om haar teloorgang, en om het verlies van Macron. Niet een betere toekomst voor Frankrijk, maar systematische obstructie is de leidraad van zijn LFI.
De Franse Revolutie, die Frankrijk verscheurde, de ideologische ‘zuiverheid’ van Robespierre, ze werpen nog altijd een lange schaduw. Het ‘extreme centrum’ van Macron wordt als tegennatuurlijk ervaren. Vandaar dat het nu op beide zijden geflankeerd wordt door radicale partijen. De revolutionaire erfenis maakt ook dat zeker de linkerzijde zich zo moeilijk kan verenigen. François Mitterrand, die nooit formeel het revolutionaire ideaal van een changement
afzwoer, moest constant schipperen tussen de ‘stromingen’ (courants) in de partij. De obsessie met ideologische zuiverheid is ook een constante splijtzwam bij de Franse groenen. De onuitroeibare drang naar ‘verandering van maatschappij ’ leidt bovendien periodiek tot uitbarstingen van blind geweld onder slogans van
Wat daarna moet komen, is nooit duidelijk, ook niet in het legendarische mei ’68. Je casse, donc je suis.
Macron krijgt het erg moeilijk, zonder meerderheid, in een ontvlambaar land, met naast zich het centrumrechtse Les Républicains (61 zetels) dat eerder zichzelf zal willen herstellen dan de president te stutten. Zijn nachtmerrie, aldus bronnen uit zijn omgeving, is hetzelfde lot te ondergaan als Barack Obama. ‘No drama Obama’ kwam zoals Macron over als een koele intellectueel. Hij hoopte door overleg de Amerikaanse maatschappij rechtvaardiger en vreedzamer te maken. Maar door hardnekkige Republikeinse obstructie liet hij een diep gepolariseerd land na, dat Donald Trump tot zijn opvolger verkoos. Parlementaire obstructie bedreigt ook de daadkracht van de Franse president. En, gezien het succes van het ‘marinisme’, is het plots niet meer
geheel ondenkbaar dat over vijf jaar een derde gooi van Le Pen naar het presidentschap de ‘goede’ zou kunnen zijn.
Macron verliet zich te zeer op de luxe van een ruime, en volgzame, parlementaire meerderheid. Voor dat misprijzen van het parlement kreeg hij de rekening gepresenteerd
Mia Doornaert is onafhankelijk expert in internationale betrekkingen. Haar column verschijnt tweewekelijks op donderdag.*