Asielzoekers vaker slachtoffer seksueel geweld
Een vierde van alle asielzoekers in België was al ooit het slachtoffer van verkrachting, vaak tijdens het verblijf in ons land. Dat toont onderzoek van de UGent. ‘Mensen maken misbruik van hun kwetsbaarheid.’
‘Omdat het er elke dag is, zijn we hieraan gewend geraakt. Toen ik met vrienden sprak over wat mij overkomen is, zeiden ze: “Ja, dat is voor ons heel normaal.”’ Youssef (31) kwam als migrant aan in België, op zoek naar internationale bescherming. In afwachting daarvan sliep hij een tijdje onder een brug in de buurt van het Brusselse Noordstation, waar hij het slachtoffer werd van seksueel geweld – van ongewenste opmerkingen en aanrakingen tot vragen om seks in ruil voor eten. Aan onderzoekster Lotte De Schrijver (UGent) vertelde hij dat zowel hij als zijn lotgenoten dat als een deel van hun leven zijn gaan beschouwen. ‘Als iets wat er gewoon bijhoort, waar alle migranten mee te maken krijgen’, zegt De Schrijver.
84 procent van alle mensen die naar ons land komen om internationale bescherming aan te vragen, was in hun leven al eens slachtoffer van seksueel geweld, tegenover 62 procent van de algemene populatie. Dat blijkt uit het doctoraatsonderzoek van De Schrijver, dat ze vandaag aan de UGent verdedigt en waarvoor ze interviews afnam bij meer dan zestig asielzoekers. Als het over de extreemste vorm van seksueel geweld gaat, verkrachting, is het verschil nog groter. Veertig procent van de vrouwelijke en 19 procent van de mannelijke asielzoekers zeggen daarvan al het slachtoffer te zijn geweest – tegenover respectievelijk 16 en 5 procent in de hele bevolking.
De feiten kunnen ook al voor de vlucht, in het thuisland, plaatsgevonden hebben. ‘Maar als je ziet dat voor de beide geslachten ongeveer een derde van de feiten plaatsvond in de afgelopen twaalf maanden, en de mensen met wie wij spraken gemiddeld elf maanden in België waren, is duidelijk dat het ook vaak hier gebeurt. Dat bleek ook uit de gesprekken. De meeste mensen die we spraken, hadden het over minstens één feit hier in België.’
‘Ik noteerde de ene getuigenis na de andere van seksuele uitbuiting. Van mensen die zeiden dat ze op straat in Brussel, op een moment waarop ze nog geen toegang hadden tot een asielcentrum, benaderd werden door mensen die hun een bed aanboden, een telefoon of maaltijd – die vervolgens betaald moest worden met seksuele diensten.’
Kwetsbaarheid
Behalve Youssef vertelt ook de 25-jarige Cristiano in het onderzoek dat hij ‘meerdere dingen heeft meegemaakt in het Maximiliaanpark’ – het park aan Brussel-Noord waar tot vandaag veel migranten tijd doorbrengen, vaak in afwachting van de kans om een asielaanvraag in te dienen of om opvang
Lotte De Sschrijver van de overheid te krijgen. Door een tekort aan plaatsen in het netwerk van Fedasil loopt die wachttijd de laatste maanden op (DS 14 juni).
Als verklaring voor het hogere risico van asielzoekers om slachtoffer te worden van seksueel geweld, wijzen zij in hun getuigenissen op hun kwetsbaarheid. ‘De daders kennen onze zwakheden, ze denken dat wij ons in een zwakke positie bevinden, en ze willen daar voordeel uit halen’, zei Cristiano. ‘Ze weten dat wij op straat leven en daardoor de nacht ergens moeten doorbrengen.’
Maar ook tijdens een verblijf in een asielcentrum kunnen asielzoekers seksueel grensoverschrijdend gedrag ervaren. Elen (48) vertelde de onderzoekers over een buurman van haar centrum, die haar na een bezoek aan een winkel een lift aanbood, haar om seks in ruil voor geld vroeg en agressief werd toen ze dat weigerde. Maryam (53) getuigde: ‘Omdat hier alleen gezinnen verblijven, is het in ons centrum normaal veilig. Daarom doen we niet altijd de deur op slot. Maar iemand is eens om ’s nachts naar binnen geslopen, op een meisje gaan liggen en allerlei dingen met haar beginnen te doen.’
Geen abortus
Het aantal mensen dat na seksueel geweld op zoek ging naar hulp, ‘was in onze steekproef zeer beperkt’, zegt De Schrijver. ‘Die stap zetten is moeilijk. Mensen weten niet hoe ze aan hulp moeten raken, of ze denken dat ze er geen recht op hebben. Vaak speelt ook angst voor de impact op hun asielprocedure. Daar zijn oplossingen voor mogelijk: bijvoorbeeld de oprichting van een plaats waar mensen op een veilige manier aangifte kunnen doen of de nodige zorg kunnen krijgen, los van de politie. Daar wordt vandaag nog te weinig op ingezet.’
De ngo Dokters Van de Wereld, die onder meer in Brussel migranten en sans-papiers ondersteunt, bevestigt de vaststellingen van De Schrijver. ‘Ook de toegang tot een abortus is moeilijk voor vrouwen die (nog) geen wettig verblijf hebben, vanwege de administratie en het sociaal onderzoek dat erbij komt kijken’, zegt adviseur Céline Glorie. ‘Wij zagen al vrouwen die het slachtoffer waren van een verkrachting, maar daardoor beslisten om het kind toch te laten geboren worden.’
‘Getuigen zeiden dat ze op straat benaderd werden door mensen die hun een bed aanboden, een telefoon of maaltijd – die vervolgens betaald moest worden met seksuele diensten’
Onderzoekster UGent