Ontdooien met een akelig perfecte robot
Er speelt een plezierig onbehaaglijke chemie tussen een timide vrouw en de menselijke robot onder haar dak.
Over robots hoor je toch vooral economen aan het woord. Zij tuimelen over elkaar heen om te zeggen hoe die dingen nog meer onze jobs zullen overnemen. Maar betrek je filmmakers in die discussie, dan krijg je meteen heel andere toekomstbeelden geschetst. Kijk maar naar Ich bin dein Mensch, een bijzonder charmante romcom van de Duitse cineast Maria Schrader, over een vrouw die drie weken moet samenleven met een robot. Error!
Het hele idee klinkt alsof hooguit iemand als Elon Musk plezier aan deze film kan beleven. Laat net het tegendeel waar zijn. Dit is geen blitse sciencefiction, wel een origineel en warmbloedig verhaal over angst voor intimiteit en dat wat algoritmes (niet) te boven gaat.
Alma is een historica die als test de androïde Tom in huis neemt, om de financiering van haar onderzoek veilig te stellen. Vierkant tegen haar zin stemde ze in, en daarom moet hij zich tevredenstellen met de slaapbank in het rommelkamertje. Hij blijft er even gemaakt bij glimlachen, maar zelf doet ze toch maar de deur van haar slaapkamer op slot. Je weet nooit wat er in zo’n besturingssysteem omgaat.
De innemende hoofdrol is voor Maren Eggert, die Alma neerzet als een vrouw die onzeker in haar vel zit. Ze verliest zich liever in haar onderzoek dan in sociaal contact. Haar tegenspeler is Downton Abbey-ster Dan Stevens met een in het Duits doorklinkend Brits accent. Hij oogt als Tom zo voorkomend en perfect, dat het bijna akelig is.
‘Jouw ogen zijn als twee bergmeren waarin ik wil verdrinken.’ Alma zit amper op haar stoel in de ouderwetse balzaal waar de film opent, of Tom weet hun kennismaking al meteen ongemakkelijk te maken. Dat krijg je dan als je computerwizards de openingszinnen laat influisteren. Voorts zou hij wel helemaal matchen met haar karakter en verlangens.
Natuurlijk laat de ironie in het opzet zich al vroeg ontmaskeren. Het is uitgerekend een robot die deze gereserveerde vrouw zal ontdooien. Maar dat gebeurt zo bekoorlijk en speels, dat het geen seconde hindert.
Ich bin dein Mensch is meer dan een schijnbaar voorgeprogrammeerde romance. Schrader werpt slimme vragen op over wat ons mens(elijk) maakt en welke vormen de liefde in deze hoogtechnologische tijden allemaal kan aannemen. Ze baseerde de film op een kortverhaal met een hoog Black mirror-gehalte, waar ze vervolgens een andere wending aan gaf.
Voor de cineaste is het haar derde film. Eerder oogstte ze lof met de Stefan Zweig-biopic Farewell to Europe en de Emmy-winnende reeks Unorthodox. In Hollywood legt ze overigens de laatste hand aan een film met Carey Mulligan – en Brad Pitt als producent – over de journalistes die de Harvey Weinstein-bal aan het rollen brachten.
Troost van algoritmes
Schrader is niet de eerste om stil te staan bij de genegenheid en troost die van algoritmes kan uitgaan. In Her raakte Joaquin Phoenix al helemaal in de ban van een onstuimig klinkend besturingssysteem, terwijl Colin Farrell in het poëtische After Yang pas nog in weemoed verzonk om een androïde die er niet meer was.
Ich bin dein Mensch reflecteert even onbevangen als ontwapenend over de mogelijke rol voor robots in onze gevoelswereld. Het heeft soms iets pathetisch, gezien vanuit het standpunt van die robot, hoe hij constant wil behagen. ‘Kan je niet een keer iets doms en raars doen? Word je nooit boos?’, daagt zij hem uit.
Schrader zoekt de grenzen op van onze ruimdenkendheid, maar ze duidt ook raak de beperkingen van machines zonder verlangens. Een robot hunkert niet naar ontbijt op bed of meer tijd samen. Tenzij je dat programmeert.
De film reflecteert even onbevangen als ontwapenend over de mogelijke rol voor robots in onze gevoelswereld