Turkije maakt bocht en heet Zweden en Finnen welkom

Zodra Turkije groen licht gaf voor de toetreding van Finland en Zweden, maakte Navo-baas Stoltenberg een vuist naar Vladimir Poetin: ‘Hij was tegen een uitbreiding van de Navo. Nu krijgt hij nog meer Navo. Aan zijn grenzen.’

Eenheid uitstralen, de oostflank fors versterken en 300.000 militairen paraat maken. Dat zijn de belangrijkste uitdagingen waarover de 30 Navo-lidstaten vandaag en morgen samenzitten op een ‘cruciale top’ in Madrid. Maar er was ook die andere prangende kwestie: tot gisteravond zaten Finland en Zweden vast in de wachtkamer. De Turkse president Erdogan hield de deur in zijn eentje dicht. Maar na een trilateraal overleg kwam er witte rook. Turkije gaf toch zijn fiat.

Daarmee begint de top onder een goed gesternte. Maar daar staat wat wel tegenover. De Zweden en de Finnen komen tegemoet aan Erdogans verzuchtingen over terrorisme. Het gaat dan met name over de uitlevering van leden van de Koerdische verzetsbeweging PKK en haar vleugel in Syrië, YPG.

‘De drie landen zullen nauwer samenwerken om terrorisme te bestrijden. Maar het gaat ook over het aanscherpen van binnenlandse wetgeving en cracking down on PKK’, aldus Stoltenberg. Hoe die uitleveringen precies in hun werk zullen gaan en om hoeveel mensen het gaat, is nog onduidelijk. Stoltenberg zei dat alles in lijn met de Europese rechtsregels zal gebeuren en wees er meermaals op dat ook Finland en Zweden strijden tegen terrorisme.

Toch is dit voor de Zweedse sociaaldemocraten van premier Annekurken een verregaande tegemoetkoming aan Turkije. Al vele jaren is Zweden een veilige haven voor de Koerden. Er zijn meer dan 100 Koerdische ngo’s actief. Veel Koerden stemmen bovendien op de sociaaldemocraten.

Maar een gezamenlijke vuist maken tegen Rusland woog zwaarder. Volgens premier De Croo (Open VLD) zou een blijvende blokkering een ‘flinke domper’ op de hele top hebben gezet. Ook hij wees erop dat de Zweden alles doet om het terrorisme te bestrijden.

Voor Stoltenberg is de doorbraak een grote opluchting. Hij heeft veel energie gestoken in de onderhandelingen. Als de uitbreidingskwestie niet opgelost was geraakt, zou dat een serieuze blamage geweest zijn en zouden in het Kremlin ongetwijfeld de champag

geknald hebben. Dat gaf ook premier De Croo (Open VLD) aan. ‘Een blijvende blokkering zou een domper op de hele top hebben gezet. Nu tonen we eenheid. Dit was de enige juiste keuze.’

Stoltenberg benadrukt het belang van deze uitbreiding, zowel voor de betrokken landen, als voor de Navo. ‘Dit is een belangrijke stap voor de veiligheid van Zweden en Finland, maar ook voor de Navo en de Baltische staten. Je moet maar naar de kaart kijken. Dit gaat om landen met een geavanceerd

leger, die gevechtsvliegtuigen van de vijfde generatie hebben. Dit is een duidelijke boodschap voor Poetin. Hij was tegen elke mogelijke uitbreiding van de Navo. Maar nu krijgt hij nog meer Navo. Aan zijn grenzen.’

De Navo-baas zei ook dat geen enkel Navo-land een wapenembargo mag hebben tegen een ander land. Betekent dit dat Turkije weer Amerikaanse F16’s kan kopen? Ook dat was een vraag van Erdogan. De VS hadden die aankoop on hold gezet nadat Turkije Russische raketsystemen had aangekocht.

‘Onderhandelen zinloos’

Het lidmaatschap van de twee Scandinavische landen versterkt het bondgenootschap in het noorden. Vooral de Baltische staten voelen zich er veiliger door en precies zij kijken heel erg uit naar de resultaten van deze top. Zij vragen dat de Navo-leden extra troepen op hun grondgebied stationeren. Nu zijn er enkel bataljons gestationeerd. Dat moeten divisies worden. Daarom kondigde Stoltenberg al aan dat hij de snelle reactiemacht wil uitbreiden van 40.000 naar 300.000 manschappen.

De vraag blijft waar al die soldaten gestationeerd zullen worden. ‘Als de Russen willen, kunnen ze ons van de kaart vegen’, zegt de Estse premier Kaja Kallas. Daarom wil ze de troepen in Estland zelf en liefst zo dicht mogelijk tegen de grens met Rusland. Ook de Litouwers dringen daar op aan. En wie gaat al die troepen leveren? Welke extra inspanningen moet België doen? ‘Daarover is nog niets beslist’, zegt De Croo. ‘Maar we hebdersson ben altijd troepen geleverd en als ze ons vragen meer te doen, zullen we dat ook doen. Onze militairen worden gewaardeerd. Ik vind dat belangrijker dan discussies over toekomstige investeringen.’

De Croo wijst er ook op dat ons land een van de eerste was om militair materieel naar Oekraïne te sturen. De wapenleveringen zijn cruciaal. ‘Dat is onze enige keuze als we willen dat er weer stabiliteit komt in Europa. We moeten Oekraïne helpen deze oorlog te winnen. Dat is de essentie. Onderhandelen met Poetin heeft op dit moment geen zin. Ik begrijp dat president Zelenski niet met hem aan tafel wil. Zolang Rusland 20 procent van zijn land bezet, is er geen basis om te onderhandelen.’

Zweden en Finland komen tegemoet aan Turkije, met name wat betreft de uitlevering van leden van de Koerdische verzetsbeweging PKK