Na de rookstop ook de vapestop
Beginnen met de elektronische sigaret? Niet doen, zegt de Hoge Gezondheidsraad in een nieuw advies. Rokers zouden wél baat hebben bij vapen in plaats van roken. Tenminste, als ze daar uiteindelijk ook mee stoppen. Een vapestop dus.
Zeven jaar na een vorig advies komen zestien experts voor de Hoge Gezondheidsraad met een nieuw advies over vaping – elektronisch roken door een vloeistof te verhitten en die in te ademen.
‘We willen e-sigaretten absoluut afraden voor niet-rokers’, zegt professor (en kankerspecialist) Filip Lardon (UAntwerpen). ‘Het risico tegenover niet-roken is duidelijk: het gaat nog altijd om een groep van 1.800 chemicaliën die in zeer fragiele longen terechtkomen. Een aantal van de stoffen is goedgekeurd als voedingsproduct, zoals vanille of karamelsmaak, maar wat als je ze inhaleert?’
Niet verbieden
‘Tegelijk willen we vapen niet afzweren. Het is een beter alternatief voor rokers, want roken moeten we ook blijven ontraden. Vergeet niet dat er in ons land elk halfuur iemand overlijdt door roken.’
Om de risico’s te beperken, pleiten de experts daarom voor een moratorium op nieuwe stoffen, naast onafhankelijk onderzoek – idealiter op Europees niveau – om de veiligheid van de bestaande stoffen te onderzoeken.
Gummibeer
‘Het is niet zo dat we voorstellen om het aantal smaken te beperken tot pakweg tien’, gaat Lardon voort. ‘Maar waarom bestaan er smaken zoals gummibeer of suikerspin? Die dienen niet om te helpen bij het stoppen met roken, maar zijn gericht op jongeren. Daar zit ook een lobby achter, daar moeten we niet blind voor zijn. Tabaksfabrikanten zoeken een andere afzetmarkt.’
Hoeveel mensen er momenteel vapen, is niet duidelijk. In 2018 toonde een enquête dat 15,5 procent van de 15-plussers al eens een e-sigaret had geprobeerd, en 1,4 procent zou het dagelijks doen. De experts vragen ook om recentere cijfers.
Maar ze zien dus een kans om rokers te overtuigen tabak te laten vallen en te gaan voor een vaper. ‘Maar als rokers stoppen en dan wel levenslang vapen, is dat ook niet ideaal. Of dat veel gebeurt, weten we niet. Maar er is zeker een rol weggelegd voor tabakologen (rookstopbegeleiders, red.)’, zegt Lardon nog.
Taksen
Of minimumprijzen nodig zijn, leidt tot verdeeldheid. Sommige studies wijzen in dat geval wel op een daling van het vapen, maar tonen tegelijk een terugkeer naar tabak. Mochten bijvoorbeeld accijnzen worden ingevoerd, moeten ze dus jongeren en niet-rokers ontmoedigen om met vapen te starten, maar zou er wel een prijsverschil met tabak moeten zijn.
De experts zijn ook geen voorstander van identieke neutrale verpakkingen zoals bij sigarettenpakjes, maar willen wel designs verbieden die zich richten op jongeren. Ze vragen ook controles op sociale media op (influencer)marketing.
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) werkt aan een KB, waarmee hij effectief een lijst kan opmaken met verboden en/of toegelaten additieven. ‘Anderzijds gaan we het vapen minder aantrekkelijk maken met een neutrale verpakking, geen lichtjes op de vapingtoestellen, een gezondheidswaarschuwing, enzovoort.’
‘Smaken zoals gummibeer of suikerspin dienen niet om te helpen bij het stoppen met roken, maar zijn gericht op jongeren’
Filip Lardon
Kankerspecialist