‘Vlaanderen zal mee zijn met technologie, of zal niet zijn’
Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) lanceert een nieuwe versie van het legendarische Flanders Technology, een ‘gemeenschapsvormend project’ dat zijn Vlaamse regering post-corona weer op de kaart moet zetten.
‘Een iconisch beeld. Ik weet niet wie het heeft bedacht, maar dat is een hele grote.’ Vlaams ministerpresident Jan Jambon (N-VA) denkt met nostalgie terug aan de iconische affiche van Flanders Technology International (FTI), met daarop de handdruk van een mens en een robot. In de laatste twee decennia van de vorige eeuw moest de tweejaarlijkse beurs burgers en bedrijven warm maken voor de opkomende digitale wereld.
FTI maakte deel uit van de Derde Industriële Revolutie Vlaanderen (DIRV), een actieplan van de Vlaamse regering dat een antwoord wilde bieden op de economische malaise van de jaren 80, met een devaluatie van de Belgische frank, een enorm begrotingstekort en een torenhoge werkloosheid. Het initiatief werd een overdonderend succes bij het grote publiek, maar leidde ook tot de oprichting van wereldvermaarde kenniscentra als het Leuvense Imec en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Ook Technopolis komt eruit voort.
De Vlaamse regering heeft besloten een poging te doen om aan te knopen met dat succes, onder – bijna – dezelfde vlag: de I zou voor innovatie komen te staan. In september volgt meer informatie, maar nu al maakt Jambon duidelijk dat er onder meer vijf beurzen in vijf Vlaamse steden georganiseerd zullen worden, gevolgd door een afsluitend evenement, in 2024.
Geopolitieke schokken
Dat jaar zit België de Europese Unie voor en zijn internationale ogen op ons gericht. De beurzen zullen elk gericht zijn op een thema waarrond technologie wordt ontwikkeld, zoals klimaat of gezondheidszorg. Volgend jaar zou het project van start gaan met ‘living labs’, dat bedrijven, academici, overheden en andere belanghebbenden moet samenbrengen. Voorlopig is er een budget van 13 miljoen euro vrijgemaakt, maar dat is slechts een begin.
Het Vlaamse regeerakkoord zegt in te zetten ‘op het vergroten van het draagvlak voor technologie, innovatie en wetenschap bij de Vlaming’, onder meer door de organisatie van een tweejaarlijks ‘internationaal toptechnologie-festival’. Maar door de pandemie kwam die belofte nog niet van de grond. Zijn recente buitenlandse bezoeken overtuigden Jambon, zelf informaticus van opleiding, dat de uitvoering nog deze legislatuur moet starten. ‘Vlaanderen zal mee zijn met technologie, of niet zijn’, aldus Jambon, die zegt vandaag economische en geopolitieke schokken te zien die gelijkaardig zijn aan die van veertig jaar geleden. Maar voor Jambon gaan de ambities breder dan louter economisch: FTI moet voor de Vlaamse regering een ‘gemeenschapsvormend project’ zijn. ‘Ik zie in Vlaanderen twee bubbels’, zegt Jambon. ‘Een die gelooft in de eigen toekomst, en een die verzuurd is en er van overtuigd dat niets meer kan, dat de globalisering tegen ons werkt en digitalisering alleen jobs op de helling zet. Het is onze bedoeling om die bubbels te doen samensmelten. Vlaanderen moet zijn vooruitgangsgeloof herwinnen. FTI zal er zijn voor iedereen, niet alleen voor wie twee doctoraten heeft.’
Maar Jambon verhult niet dat het initiatief ook een manier is om zijn Vlaamse regering – en bij uitbreiding zijn minister-presidentschap – weer prominent op de kaart te zetten, na twee moeilijke coronajaren. ‘We konden niets goed doen’, zegt Jambon. ‘Sinds een paar maanden zijn we eindelijk aan het regeren.’ Daarom nodigde Jambon gisteren journalisten van alle nationale kranten uit om hen te wijzen op het palmares van de regering tot dusver.
Erfenis veiligstellen
Sinds zijn aantreden heeft hij moeite gehad om de verwachtingen in te lossen, ook tegenover zijn eigen partij. In technologie en innovatie hopen hij, zijn ploeg en de N-VA een wervend narratief te vinden om Vlaanderen te promoten en te onderscheiden van België en de andere deelstaten. Bovendien leeft in de Wetstraat niet de verwachting dat Jambon zichzelf in 2024 zal opvolgen.
Als deze focus succesvol blijkt, kan hij daarmee zijn erfenis veiligstellen. Zo benadrukte Jambon dat Vlaanderen sinds de start van zijn regering meer dan 3 procent van het bruto binnenlands product investeert in onderzoek en ontwikkeling, op Zweden na het hoogste van Europa.
Jambon verwijst ook naar de strijd tegen de klimaatverandering. ‘Als Vlaanderen zelf inspanningen doet, betekent dat globaal weinig. Maar als we onze technologische oplossingen kunnen exporteren, kunnen we onze impact verveelvoudigen.’ Later dit jaar volgt de lancering van een Vlaams datanutsbedrijf, dat gegevens van burgers beter moet beschermen en tegelijk een meerwaarde laat vormen voor de samenleving en de economie.
Aan het project is ook een politiek risico verbonden. Met het afstoffen van het merk FTI, legt de Vlaamse regering de lat erg hoog. Tal van Vlaamse regeringen probeerden eerder met een gelijkaardige plannen te komen, zoals Vlaanderen in Actie of Vlaanderen 2020. Maar die plannen verzonken in een gebrek aan focus en raakten snel in de vergetelheid.
‘Vlaanderen moet zijn vooruitgangsgeloof herwinnen. FTI zal er zijn voor iedereen’ Jan Jambon Vlaams minister-president