Van der Straeten wil 4,7 miljard crisisbijdrage van energie- en oliesector

Met haar voorstel om overwinsten van de energie- en oliesector af te romen, gaat minister van Energie Tinne Van der Straeten een pak verder dan het Europese openingsbod. Als haar plan standhoudt, is dat een stevige meevaller in de begrotingsgesprekken.

In twee jaar tijd wil minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) straks 4,7 miljard euro overwinsten afromen van de energieen oliesector. In haar voorstel, dat ze zondagmiddag toelichtte aan de regeringstop, rekent ze op een crisisbijdrage van 1,8 miljard in 2022 en 2,9 miljard in 2023.

Hoe komt Van der Straeten plots aan die duizelingwekkende bedragen? Het leeuwendeel, 3,5 miljard euro, komt uit een inkomstenplafond voor de elektriciteitssector. Lees: alle marktinkomsten boven de 130 euro per megawattuur worden tegen 100 procent belast.

Het kabinet steekt niet onder stoelen of banken dat sommige energieproducenten dat stevig zullen voelen. Voor 2022 wordt vooral Engie/Electrabel getroffen. Het bedrijf betaalt nu al 700 à 800 miljoen aan repartitiebijdrage voor de kerncentrales Doel 4, Tihange 2 en Tihange 3. Maar daar komt straks nog heel wat bij. Pikant detail: de regering is vandaag ook nog altijd volop aan het onderhandelen met Engie/Electrabel over de verlenging van Doel 4 en Tihange 3.

Vanaf 2023 zouden ook de windparken op zee in aanmerking kunnen komen voor de crisisbijdrage. De situatie van de grote zonneparken wordt nog bekeken.

Het tweede deel, goed voor 1,2 miljard euro, wil Van der Straeten halen uit een solidariteitsbijdrage van de oliesector. Het gaat dan om een bijdrage van 1,5 cent per liter. De oliesector mag die ook niet doorrekenen in de tarieven.

Veel strenger dan Europa

Opvallend: met dat voorstel gaat Van der Straeten veel verder dan de verordening die de Europese ministers van Energie afgelopen vrijdag goedkeurden. Daarin was sprake van een inkomensplafond van maximaal 180 euro per megawattuur. België zou dus een pak meer afromen dan de Europese verordening aangeeft. Bovendien sprak de Commissie over een veel kortere periode – zeven maanden – om een crisisbijdrage te heffen. België zou de crisisbijdrage twee volledige jaren heffen.

Het kabinet-Van der Straeten benadrukt weliswaar dat de Europese Commissie toelaat om verder te gaan dat hun verordening, ‘zowel in prijsplafond als in de duur van de periode dat de overwinsten worden afgeroomd’. Dat is niet onbelangrijk, aangezien de Europese verordening ook de juridische basis legt voor het Belgische voorstel.

‘Er worden gigantische winsten gemaakt: dat is geld van de mensen en dat moet ook worden teruggegeven aan gezinnen en bedrijven’, zegt het kabinet. ‘We zullen dat dan ook inzetten om de energiefactuur te verlagen.’

Opkikker voor begroting

Binnen de federale regering heerst nog enig voorbehoud tegen de voluntaristische communicatie van de groene minister van Energie. Maar het mag wel duidelijk zijn dat de crisisbijdrage de federale begrotingsoefening een stuk makkelijker zou maken.

Niemand binnen de regering staat te springen voor een zware besparingsronde die de burgers treft. In De Zondag benadrukte PS-minister Pierre-Yves Dermagne afgelopen weekend nog dat ‘de noden van de mensen urgenter zijn dan het begrotingstekort’ en dat het niet het moment is ‘om extra inspanningen te vragen van de burgers’.

Dat neemt niet weg dat ook de sterke inflatie intussen als een zwaard van Damocles boven de hoofden van de bedrijven hangt. Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, drong zaterdag in een interview met De Standaard nog aan op een politiek debat over de aanpassing van de loonindex. Hij waarschuwde daarbij voor een ‘collectieve verarming’.

Zaterdagochtend kwam die indexering ook al onmiddellijk aan bod bij de federale begrotingsgesprekken. Het ging nog om eerste aftastende gesprekken, maar veel animo om aan de index te raken, was er niet. Het ging dan vooral over het voorstel om de loonindexering alleen netto in plaats van bruto toe te kennen en om de werkgeversbijdragen even uit te stellen in de tijd.

‘Er worden gigantische winsten gemaakt: dat is geld van de mensen, dat moet worden teruggegeven aan gezinnen en bedrijven’

Kabinet-Van der Straeten