Hoe meer Poetin verliest, hoe meer hij kiest voor escalatie

Dramatisch. Verwoestend. Uitzichtloos. Zelfvernietigend. Woorden schieten tekort om te beschrijven hoe Vladimir Poetin de oorlogssituatie in Rusland en Oekraïne nog chaotischer wil maken. Nog geen 24 uur nadat hij Kiev en het ‘satanische’ Westen in een waanzinnige speech had afgedreigd, leden zijn troepen in de strategische stad Lyman een zware nederlaag. Na een bloedige slag moesten omsingelde Russische soldaten zich halsoverkop terugtrekken. Behalve hun tanks en artilleriestukken lieten ze ook talloze gesneuvelde medestrijders achter. Het zoveelste Russische debacle in een oorlog die eigenlijk vanaf dag één faliekant fout loopt.

Misschien nog meer dan bij andere verloren veldslagen is de kritiek van Russische hardliners op de val van Lyman vlijmscherp. Invloedrijke Telegram-haviken verwijten Defensieminister Sergej Sjojgoe en stafchef Valery Gerasimov niet alleen strategische blunders, maar wijzen ook op de enorme corruptie binnen het leger: zo zouden anderhalf miljoen nieuwe legeruniformen spoorloos verdwenen zijn, waardoor gemobiliseerde soldaten in lompen naar het front werden gestuurd. Ook het feit dat de mobilisatie er al maanden zat aan te komen, maar amateuristisch werd voorbereid, leidt tot striemende verwijten. Bijzonder pijnlijk is het tv-fragment waarin een bekende ex-generaal gevraagd wordt om uit te leggen hoe het zo fout is kunnen lopen in Lyman. ‘Ik kan dat niet uitleggen’, zegt de ex-generaal, die vervolgens een penibele stilte laat vallen.

Frappant is wel dat die pro-Russische tv-commentatoren en Telegram-bloggers de juiste kritische vragen stellen, maar dat geen van hen de conclusie trekt dat die oorlog een slecht idee was en dat de Russische troepen zich best uit Oekraïne terugtrekken. De optie dat het de hoogste tijd is om een nederlaag toe te geven, lijkt bij hen onbestaande. In die zin zitten de boze hardliners op exact dezelfde lijn als president Poetin, die trouwens opvallend gevrijwaard blijft van kritiek. ‘Rusland kan en mag niet verliezen.’

Samen met zijn trouwe diehards kiest Poetin voor nog meer escalatie. Honderdduizenden inderhaast opgeroepen soldaten worden naar de illegaal geannexeerde gebieden gestuwd in de hoop dat ze daar het oprukkende Oekraïense leger zullen tegenhouden. Dat die manschappen amper getraind zijn en over steeds minder tanks, artillerie en luchtsteun beschikken, lijkt bijzaak. Dat deze B-ploeg van het Russische leger de komende weken en maanden enorme verliezen zal lijden, is evenmin een bekommernis.

Frappant is dat geen van die pro-Russische tvcommentatoren en Telegram-bloggers de conclusie trekt dat de oorlog een slecht idee was