Als ’t kofschip water maakt
Wie beweert dat onze krant geheel en al vrij is van taalfouten, is even hooghartig en roekeloos als die politicus laatst in een hoorzitting in het Vlaams Parlement. Hij vroeg taalgeleerden hoe de kwaliteit van het taalonderwijs kan worden opgekrikt en benadrukte zijn wanhoop daarover door herhaaldelijk uit te roepen: oedoededa. (Vertaling: hoe doe je dat?)
De taalgebruiker die zich immer bewust is van zijn potentiële zondigheid en daarom op zoek is naar een portie schrale troost, moet Het schemeren van de wereld van Werner Herzog lezen. Deze beknopte filosofische oorlogsroman, amper 111 bladzijden lang, viel bij onze recensent zeer in de smaak. Terecht. Het boekje is mooi vormgegeven en ligt als een kleinood in de hand, De vertaling is uitgebracht door De Arbeiderspers, een uitgeverij die lang een benijdenswaardige literaire reputatie genoot.
Maar daar staat op bladzijde 10: ‘Onata bestudeerd de voetafdrukken in het leem’. Een tamelijk opzichtige en zelfs raadselachtige dt-fout. Het gaat niet eens om een voltooid deelwoord, waarbij dergelijke fouten het vaakst binnensluipen. Op bladzijde 45 struikelt de lezer opnieuw: Daar staat: ‘Ze overleggen kort of ze de nieuwkomer eigenlijk wel bij zich moet houden.’ Bij de derde persoon meervoud ‘ze’ hoort dus de werkwoordvorm ‘moeten’.
De genadige lezer kan vinden dat net zulke onvolmaaktheden een glimp van het volmaakte laten zien, als het begripvolle eufemisme van het schoonheidsvlekje. Maar dat vereist wel enig masochisme. De materialiteit van de opzichtige en bij een gewetensvolle, professionele kwaliteitscontrole snel uit te wieden taalfout rukt de lezer weg uit de stroom van de vertelling waarin hij zich graag liet meeslepen. Om je een zeurderige schoolmeester te moeten voelen, daarvoor lees je geen romans.
Al te veel mededogen hoeft niet. Wie in de winkel kan kiezen tussen een iPhone met een kras op en een exemplaar zonder, koopt die laatste, ja toch?
En wat als in deze tekst een taalfout sloop? Hopelijk heeft de eindredactie die tijdig opgemerkt.
Een taalfout is snel gemaakt. Maar in een roman hoeft geen enkele lezer ze te gedogen