Stapelstad in Molenbeek
Rem Koolhaas, de Nederlandse architect die mee aan de basis lag van het gerenommeerde Office for Metropolitan Architecture (OMA), vestigde zijn naam met het boek Delirious New York. Daarin beschrijft hij hoe bouwwerken in New York vooruitliepen op de avant-garde. Zo wijdt hij een hoofdstuk aan The Downtown Athletic Club, een wolkenkrabber met 38 verdiepingen waar onder andere een indoor golfterrein, een zwembad en een boksclub op elkaar werden gestapeld. Als een stad-inde-stad blijft de ‘club’ fascineren als ‘sociale condensator’, een explosie van grootstedelijke energie.
Met het nieuwe Amal Amjahid-centrum in Molenbeek hebben de architecten Bogdan Van Broeck die oefening op kleine schaal mogen overdoen. Onder één dak stapelden zij een sporthal, een verdieping voor gevechtssporten en een kinderdagverblijf met conciërgewoning. The Downtown Athletic Club indachtig, en wetende dat naast Amal Amjahid binnen afzienbare tijd een woontoren wordt opgetrokken, had het centrum nog een paar lagen hoger mogen zijn. En waarom niet met een openluchtzwembad op het dak?
Het nieuwe gebouw doet dromen van meer, omdat het op een heel natuurlijke manier sport met kinderopvang combineert. Bovendien slaat de zogenoemde Reuzengalerij een brug tussen de voorgevel aan het Kanaal en de achtergevel in de Werkhuizenstraat. Maar eigenlijk is er geen sprake van een voor- of achtergevel, beide zijn gelijkwaardig. In de Werkhuizenstraat gaat de gevel zelfs de dans aan met het gemeenschapscentrum De Foyer. Daardoor genieten de speelterrassen van de crèche op de tweede en derde verdieping voluit mee van de bomen en de tuin van De Foyer.
Op het eerste gezicht wekken de metalen gevels de indruk van een stapeling containers, maar binnen in de Reuzengalerij krijgt die rigide orde het gezelschap van parabolische muuropeningen. Zonder drang naar exotisme lijken de boogramen een ode aan de miskende traditie van de Arabisch-Normandische of de Andalusische architectuur, maar in feite zijn bogen structureel gezien een uiterst rationele manier van bouwen.
De sporthal bevindt zich op -1. Dat maakt dat je zowel vanop straat als door de boogramen in de galerij – die vanzelfsprekend overloopt in een tribune – een mooi zicht hebt op het sportgebeuren.
Op de eerste verdieping liggen een multifunctionele sport- en een bokszaal, links en rechts van een patio. In één beweging biedt de buitenruimte lucht en licht aan de bovengelegen crèche.
Terwijl de genereuze ruimtes en terrassen van de crèche een grote intimiteit genieten, tonen de sportzalen zich openlijk aan de stad. Zo deelt het gebouw tot ’s avonds laat zijn energie met de Brusselse kanaalzone. Tegelijk draagt het bij aan de levendigheid en de diversiteit van de Molenbeekse Werkhuizenstraat met De Foyer, het Museum van de Migrant en de vele woon- en werkplaatsen.