Wat een cadeau voor een filmmaker
Twee vrouwen vinden in een concentratiekamp de liefde bij elkaar. Een kleindochter ontdekt hun verborgen leven, een regisseur maakt er een wondermooie film van.
★★★★⭐
De Zweedse Magnus Gertten kreeg in 2007 archiefbeelden in handen van een grote groep overlevenden uit de concentratiekampen, die in 1945 per boot aankwamen in Malmö. De verhalen achter de gezichten vormden de aanleiding voor drie van zijn documentaires. In Harbour of hope laat hij mensen aan het woord die als kind in Malmö aankwamen. In Every face has a name geeft hij de anonieme massa haar menselijkheid terug door op zoek te gaan naar hun namen. Dit derde deel schetst de meeslepende romance tussen de Brusselse zangeres Nelly MoussetVos en de Chinese ambassadeursdochter Nadine Hwang, die elkaar ontmoetten in het vrouwenconcentratiekamp van Ravensbrück.
Nog meer dan het onwaarschijnlijke verhaal van twee vrouwen is de film een pleidooi om emotie niet uit de weg te gaan
Intieme filmpjes
Gerttens onderzoek leidt hem naar Nelly’s kleindochter Sylvie, die op de zolder van haar idyllische boerderij in Frankrijk een onaangeroerde koffer vol beeldmateriaal en dagboeken van haar overleden grootmoeder bewaart. De documentairemaker geeft haar de moed om er eindelijk in te duiken. Het onvermogen van Sylvie en haar familie om de geschiedenis in de ogen te kijken was een van de redenen waarom de romantische relatie tussen Nelly en Nadine zo lang verholen bleef. Wanneer een historica tegen Sylvie zegt dat ‘niets echt is zolang het niet wordt uitgesproken’, beseft zij dat het tijd is om over leven, lijden en liefde van haar grootmoeder te spreken. Zodra ze dat doet, wordt de stevige band die zij ooit hadden postuum weer aangehaald.
De statig gekadreerde en sober gemonteerde documentaire dankt haar schoonheid aan het ontroerende onderwerp, maar vooral aan het video- en tekstmateriaal dat jaren stof stond te vangen. Nelly en Nadine leidden uitzonderlijk geraffineerde en fascinerende levens, die ze uitgebreid documenteerden. Dagboeken en brieven herwerkten ze eigenhandig tot een publiceerbaar manuscript. Intieme en artistieke super 8-filmpjes bieden een inkijk in zowel het dagelijkse als het innerlijke leven van het koppel. Aangevuld met muziekfragmenten uit Nelly’s rijke zangcarrière vormt hun leven een uitzonderlijk cadeau voor een documentairemaker.
Van Ravensbrück naar Flagey
De schat aan materiaal leidt ons van Ravensbrück naar literaire salons in Parijs, van etentjes in Venezuela naar een prachtig concert in Flagey in Brussel. Gertten focust minder op de trauma’s en meer op de personen die de overlevenden waren voor, na én tijdens hun tijd in het concentratiekamp. Met Nelly & Nadine stelt hij de vraag hoeveel levens er in ieder van ons zitten, hoeveel verschillende mensen je kunt zijn. Hij geeft daarmee niet alleen eerherstel aan Nelly, Nadine en hun monumentale liefde, maar ook aan alle anonieme slachtoffers op de archiefbeelden, alle naamloze helden uit het verzet, alle onzichtbare vrouwen uit de literaire salons, alle grote liefdes die achter een façade moesten plaatsvinden.
Nog meer dan het onwaarschijnlijke verhaal van twee vrouwen die elkaar vonden in de gruwelijkste omstandigheden is de film een pleidooi om emotie niet uit de weg te gaan. Nelly & Nadine zal je met een nieuwsgierigere blik naar foto’s, de geschiedenis en je eigen familie doen kijken.