Laagterecord voor collectieve schuldenregelingen

Het aantal collectieve schuldenregelingen is vorig jaar met 11 procent gezakt. Het is in tien jaar niet zo laag geweest. ‘De begeleiding loont.’

Het aantal dossiers is in 2022 gezakt tot minder dan 60.000 stuks. Ter vergelijking: in 2015 ging het om bijna 98.000 dossiers. Een collectieve schuldenregeling is een gerechtelijke procedure voor mensen die diep in de schulden zitten. Een schuldbemiddelaar beheert dan het inkomen.

Het aantal dossiers is sinds 2015 aan het dalen, zo blijkt uit de jaarverslagen van de Centrale voor Krediet aan Particulieren (CKP). Vorig jaar werd een nieuw laagtepunt bereikt. De coronacrisis noch de inflatiegolf heeft de trend gebroken.

Niet alleen het totale aantal dossiers, ook het aantal nieuw afgesloten regelingen is vorig jaar gezakt. Dat nam met 7,7 procent af, tot 8.771. Ook andere cijfers uit het jaarverslag tonen dat de schuldenproblematiek vorig jaar eerder is af- dan toegenomen. Het totale aantal uitstaande kredieten daalde, evenals het totale aantal nieuwe en achterstallige kredieten. Wel waren er meer nieuwe achterstallige kredieten, vooral bij verkopen op afbetaling.

Voor het dalende aantal collectieve schuldenregelingen bestaat geen eenduidige verklaring. ‘Bij alle vormen van schuldbemiddeling zien we een dalende trend. Hoe dat komt is een vraag die wij ons ook stellen’, zegt Aurelie Smets van het expertisecentrum Steunpunt Mens en Samenleving (SAM). ‘De dalende trend gaat in tegen onze intuïtie, want op het terrein zien we nog veel mensen met een problematische schuldenlast. Het zou fout zijn om te concluderen dat de schuldenproblematiek daalt. Misschien vinden mensen de weg niet. We weten dat mensen lang wachten voor ze hulp vragen. Er zijn ook wachtlijsten voor schuldhulpverlening doordat vacatures voor sociaal werkers niet opgevuld raken.’

Vlaams Parlementslid Vera Jans (CD&V) heeft evenmin een pasklaar antwoord. Zij vroeg vorig jaar cijfers over schuldhulpverlening op bij minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V). Daaruit bleek dat de afgelopen jaren op alle vormen van schuldhulpverlening minder vaak een beroep is gedaan. ‘De begeleiding loont’, concludeert Jans. Ze veronderstelt dat mensen met een schuldprobleem sneller naar de preventieve hulpverlening stappen. ‘Door dat vrijwillig te doen, voorkomen ze misschien een gerechtelijke procedure. Maar dat kan ik niet hard maken.’ Jans wijst erop dat het armoederisico in België ge

‘De dalende trend gaat in tegen onze intuïtie, want op het terrein zien we nog veel mensen met een problematische schuldenlast’

Aurelie Smets

Steunpunt Mens en Samenleving

daald is, mede door overheidsmaatregelen tijdens de coronacrisis.

Bij de OCMW’s, die een belangrijke rol spelen bij de schuldbemiddeling en -hulpverlening, is er evenmin een duidelijke verklaring voor de dalende cijfers. Wel wordt erop gewezen dat tijdens de coronapandemie betalingsuitstel kon worden toegekend voor kredieten. ‘Dat werd niet geregistreerd als een betalingsachterstand’, merkt Nathalie De Bast op, de woordvoerster van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Ze houdt er rekening mee dat er dit en volgend jaar een stijging zou kunnen zijn, ‘omdat een grote groep mensen in de afgelopen periode hun reserves hebben aangesproken, of nog aanspreken’. Vera Jans veronderstelde vorig jaar ook dat de hoge energieprijzen tot een stijgende schuldproblematiek zouden leiden, maar dat is niet gebeurd.