Franse colère breidt uit: ‘Ons pensioen is een verworven recht’
Niet alleen in Parijs, Marseille en Lyon daagden duizenden betogers op, ook kleinere Franse steden liepen vol. ‘Mensen langer laten werken om ze dan met 1.200 euro met pensioen te sturen? Parijs lacht met ons.’
Jolien De Bouw vanuitSaint-Omer,Noord-Frankrijk
Duizenden Fransen betoogden dinsdag tegen de plannen van hun regering om de pensioenleeftijd op te trekken van 62 naar 64 jaar. Twee weken geleden was deel één zo’n succes dat de vakbonden meteen deel twee aankondigden. In de grote steden marcheerden tienduizenden boze Fransen door de straten, maar ook in kleine en middelgrote steden was de opkomst volgens de vakbonden én de Franse media historisch.
‘Die opkomst vormt de echte barometer van de haat tegenover deze hervorming’, zegt socioloog Willy Pelletier (Universiteit van Picardië). En die barometer staat te trillen. Van Calais in het noorden (5.000 manifestanten) tot Alès in het zuiden (7.000), Belfort in het oosten (3.400) en Vannes in het westen (8.500). Parijs hield de stadjes die doorgaans het nationale nieuws niet halen nu ongetwijfeld goed in de gaten.
Gele hesjes
Terwijl in Parijs pas vijf uur later het startschot zal worden gegeven, loopt het plein voor het station van Saint-Omer ’s ochtends al vol. De gepensioneerde Paulette en Gilles Lorry kijken toe hoe honderden mensen zich klaarmaken om door de straten van het kleine NoordFranse stadje te stappen. Ze trekken fluohesjes aan, wapperen met vlaggen en kleven hun geknutselde pancarten nog snel even wat beter vast aan een stok. Paulette ging al één keer betogen, toen het bedrijf waarvoor ze werkte banen schrapte. Naar de ‘grote stad’ zou het koppel niet zijn gaan betogen. ‘Daar hebben we de middelen niet voor’, aldus Paulette. ‘In Parijs ben ik nog nooit geweest. Dat wil ik ook niet. Al helemaal niet voor een betoging, daar wordt toch altijd geknokt.’
‘C’est du jamais vu.’ Gilles Vanneuville kijkt zijn ogen uit wanneer de menigte voorbij zijn huis trekt. ‘Sylvie, kom kijken!’, roept hij naar zijn vrouw. ‘Dit zien we niet vaak hier in Saint-Omer hoor’, lacht de gepensioneerde mijnwerker, terwijl hij bekende gezichten in de stoet begroet. ‘Ze hebben groot gelijk. Mensen langer laten werken om ze dan met 1.200 euro met pensioen te sturen. Daar in Parijs lachen ze met ons.’ Wanneer de betogers gepasseerd zijn trekt hij terug naar de moestuin, om prei te oogsten voor de soep vanmiddag.
Langs de bakstenen gevels trekt de stoet verder door Saint-Omer. Een stadje waar een op de drie in armoede leeft. Twee weken geleden defileerden er 1.500 mensen. Gisteren telden de vakbonden er 5.000, de politie houdt het op 4.000. Dat is indrukwekkend, want Saint-Omer telt nog geen 15.000 inwoners. En het is maar een van de meer dan tweehonderd Franse plekken waar gisteren werd geprotesteerd.
Ook Cindy en François Agez zijn geen vaste klanten op betogingen. Het is zelfs de eerste keer voor het jonge koppel. ‘Maar dit is een verworven recht dat we moeten beschermen. We moeten er alles aan doen om die hervorming tegen te houden’, zeggen ze. François werkt als fabrieksarbeider. ‘Het is zwaar werk. Ik denk niet dat ik dat kan volhouden tot ik 64 ben.’
‘De arbeiders hier worden het hardst getroffen door de pensioenhervorming’, zegt Kevin Hollander van Unsa, een van de acht vakbonden die de handen in elkaar hebben geslagen. ‘Ze zijn vaak vroeg beginnen te werken, in een harde stiel. Ze zijn al op nog voor ze met pensioen kunnen gaan.’
Alliantie van links en rechts
Een snelle blik op de website van het Franse statistiekbureau Insee leert dat een groot deel van de bevolking van Saint-Omer bestaat uit arbeiders en werknemers. Het aantal leidinggevenden en kaderleden is er in vergelijking met de grote steden verwaarloosbaar.
‘De sociologie van de grote steden is er eentje van managers met een hoger opleidingsniveau, die wat meer verdienen en hun beroepsleven later beginnen. De pensioenhervorming schudt hen niet wakker’, analyseerde ook geografe Béatrice Giblin eerder op tv-zender Public Sénat. ‘In de kleine steden valt het publiek meer samen met dat van de gele hesjes. Mensen zonder al te groot inkomen die rechtstreeks worden getroffen door de verhoogde pensioenleeftijd.’
Vaak zijn dit soort betogingen het speelveld van linkse vakbonden en hun sympathisanten. Deze keer is het publiek diverser, merkt Achille Warnant die onderzoek doet naar middelgrote steden: ‘Ook rechts en uiterst rechts zijn tegen deze pensioenhervorming. De betogingen hebben een erg brede basis: dat verklaart hun succes’, zei hij op France Culture.
De onvrede gaat ook veel verder dan de pensioenhervorming. Die is alleen de druppel die de emmer doet overlopen. ‘Parijs luistert niet naar ons. We betalen ons blauw om ons te verwarmen. We kunnen nog amper genoeg eten kopen. En dan pakken ze ons ook nog ons pensioen af’, briest timmerman Pascal Decamps.
‘Arbeiders worden het hardst getroffen door de hervorming. Ze zijn al op voor ze met pensioen kunnen’
Kevin Hollander
VakbondslidinSaint-Omer