‘Ik heb nooit de geijkte paden gevolgd’
Je bent niemand anders dan jezelf, dus jaloezie heeft geen zin. Zoek beter je eigen weg, en leer en passant zelfstandig te denken. De levenslessen van beeldend kunstenaar Philip Aguirre y Otegui.
‘Je leeft maar één keer, dus het voornaamste is om je af te vragen wat je daarmee wil: jaag je een uitgestippelde carrière na of kies je voor wat je intrinsiek interessant vindt?’
1
J ekunthetalleenopjeeigenmanier ‘Ik ben net terug uit Kameroen, voor een zoveelste werkreis naar Afrika. Ik kreeg voor het eerst de kans om naar dat continent te gaan op een moment dat alle kunstenaars in Berlijn of New York wilden zijn, omdat daar het succes te wachten lag. Maar ik heb nooit geloofd in de mainstream: “Daar moet je zijn, want daar gebeurt het nu!” Afrika leek én bleek voor mij een interessantere plek.’
‘Je kunt de dingen alleen op je eigen manier doen, door nieuwsgierig te zijn, open te staan en je intuïtie te volgen. Er zijn veel toevalligheden in het leven en het is boeiend om daarop in te kunnen gaan. Uiteraard vraagt intuïtie ook om je er vervolgens naar te organiseren, want zonder structuur kun je je werk niet doen. Maar je leeft maar één keer, dus het voornaamste is om je af te vragen wat je daarmee wil: jaag je een uitgestippelde carrière na of kies je voor wat je intrinsiek interessant vindt en ga je dat dan volgen? In de geprivilegieerde wereld waarin de meesten van ons hier leven, heb je veel vrijheid om je eigen keuzes te maken. Dat is zeker niet overal zo: in welk land je geboren wordt, heeft veel invloed. Met dat besef hebben mijn ouders me opgevoed: zie eens wat je hier allemaal kunt en mag, en doe er dan ook iets goeds mee.’
2
W achtniettotjerijkbentomtedelenwatjehebt
‘Probeer met al wat je hebt, iets goeds te doen voor een ander. Je hoeft daarvoor niet te wachten tot je rijk bent, dat is tijdverlies. Zodra je het je kunt permitteren om met meer bezig te zijn dan
puur overleven, kun je genereus zijn. Generositeit hoeft ook helemaal niet over geld te gaan. Het gaat evengoed om hoe je je gedraagt in je werk, hoe je omgaat met je familie en vrienden. De boeiendste mensen zijn toch ook degenen die hun ideeën of vriendschap delen, die geëngageerd in het leven staan? Ik heb het geluk
dat ik dankzij mijn werk veel zulke mensen tegenkom. De ene dag kom ik in aanraking met een collectioneur, de volgende dag met mensen uit de bijzondere jeugdzorg, een ziekenhuis of een school. Dat is heel fijn.’ 3
Vormjeeigenmening ‘Ik vind dat zelfstandig denken in
onze wereld erop achteruitgaat en ik schrik daarvan: er zijn almaar meer mensen met een hogere opleiding, en toch zo weinig met een eigen, onderbouwde opinie. Zovelen gaan maar mee met de stroom, knikken ja en komen niet op voor zichzelf of anderen, ook niet als ze zich in een positie bevinden die dat perfect toelaat.’
‘Ik hoop dat mijn kinderen voor zichzelf denkende volwassenen zullen worden, die zich verzetten tegen onrecht. Dat is mij ook met de paplepel ingegeven. Pesten vonden mijn ouders gruwelijk, iets om te bestrijden. Als kind durfde ik te laten horen dat ik het ergens niet mee eens was. Niet iedereen nam me dat in dank af. Ik kreeg geregeld op mijn brood dat ik te veel praatjes had en ik werd er al eens voor gestraft. Ook op school wordt het je veel te weinig aangeleerd om voor jezelf te denken. Erg, vind ik dat.’
4
Jaloezieverziektjeleven
‘Iedereen voelt al eens een vlaag van jaloezie. Als het blijft bij de gezonde soort, kan het je aansporen om een tandje bij te steken, in mijn geval om te creëren. Maar echte jaloezie verziekt je leven. Al je energie gaat ernaartoe: wat mooi is, wordt lelijk en je kunt van niets nog genieten. Toen ik als tiener voor het eerst jaloezie voelde, vond ik het een afschuwelijke emotie die ik meteen wou bevechten en uitschakelen. Wanneer je jaloezie analyseert, kom je snel tot de conclusie dat ze geen enkele zin heeft: je kunt niet iemand
anders zijn dan wie je bent, dus je kunt ook niet de carrière of het lief of wat dan ook van iemand anders hebben.’
5
Geloofinhetnutteloze
‘Je moet vertrouwen hebben in wat je doet en de keuzes die je maakt, ook al lijken ze soms absurd. Twee weken rondhossen in Afrika, zoals ik net heb gedaan, is economisch gezien niet de meest verantwoorde beslissing, want ik verdien in die periode geen cent. Maar op andere vlakken is het wél zinvol: ik kom er interessante mensen tegen, zie van alles, en daar kan ik wat mee.’
‘Durf te geloven in “het nutteloze” en in verveling. Tegenwoordig lijkt het alsof iedereen continu geëntertaind wil worden, terwijl je net veel kunt leren als je even niets doet en de verveling toelaat. Op vakantie wil iedereen heel de tijd skiën of
golfen, er moet een programma zijn, terwijl het zo mooi kan zijn om géén programma te hebben, niets te moeten, gewoon wat rond te wandelen en te kijken.’
‘Ik heb een zoon van 10 die, zoals de meeste kinderen vandaag, verknocht is aan het scherm en al eens kwaad wordt als we hem ervan af halen: “Wat kan ik dan doen?” Hij vindt het niet leuk als ik dan zeg hoe goed het is dat hij zich even zit te vervelen. Maar na een tijd begint hij
vanzelf met iets te rommelen en te spelen. Als je continu entertainment hebt, leer je al zeker niet zelfstandig te denken, komt er plaats voor jaloezie en raak je vanzelf in de ratrace …’