Eén busbouwer kan de hele verkiezingscampagne dooreenschudden
De ademnood waarin busbouwer Van Hool verkeert, raakt de Vlaamse regering in de kern van haar beleid. Zeker voor de N-VA kon de crisis niet op een slechter moment komen.
“Voor Vlaamse welvaart.” De verkiezingsslogan van de N-VA krijgt een wrange bijsmaak nu bij busbouwer Van Hool in Koningshooikt honderden banen op de tocht staan. En dat uitgerekend in de rand rond Antwerpen, het hartland van de partij.
“Is dat dan Vlaamse welvaart?”, vroeg Vlaams Belangvoorzitter Tom Van Grieken zich meteen af op de sociale media. “Het ‘Vlaamse-bedrijvenlaatst’-beleid van de Vlaamse N-VA-regering heeft een directe impact op onze industrie en onze werkgelegenheid.”
Vlaams Belang roept op om Van Hool te redden en zit daarmee op dezelfde koers als de partij aan het andere politieke uiterste, de PVDA. Weliswaar zijn de redeneringen tegengesteld: voor Vlaams Belang is de crisis bij Van Hool het gevolg van “globalisme en groene elektrificatiewoede”, voor de PVDA hebben we de busbouwer net nodig “om de vergroening van ons openbaar vervoer te versnellen”.
De prompte reactie van beide partijen toont aan hoe snel de moeilijkheden van het bedrijf, waaraan de overheid de voorbije jaren tientallen miljoenen euro’s aan waarborgen heeft toegekend, als politieke munitie ingezet kunnen worden. Het plaatst de Vlaamse regering voor een moeilijke situatie.
Noord-Macedonië
Hoe krijg je het uitgelegd dat je als overheid eerst De Lijn subsidieerde om Chinese bussen te kopen, om daarna nog eens in de buidel te tasten om een Vlaamse busbouwer overeind te houden? Zelfs al zijn de problemen van Van Hool veel groter dan alleen het mislopen van die ene order.
Of omgekeerd: hoe verdedig je dat de Vlaamse regering deze regeerperiode miljoenen euro’s op tafel heeft gelegd in de vorm van waarborgen of participaties, om de steenrijke, maar verdeelde familie achter het bedrijf uit de nood te helpen, waarna die met dat geld banen in NoordMacedonië creëerde?
Daarnaast is er nog de zuinige instelling van de centrumrechtse Vlaamse regering. “We moeten het maximaal mogelijke doen om jobs te redden”, klinkt het daar. “Maar het moet ook nog de moeite zijn om dat bedrijf te red
Hoe krijg je het uitgelegd dat je als overheid eerst De Lijn subsidieerde om Chinese bussen te kopen, om daarna een Vlaamse busbouwer overeind te moeten houden?
den. We moeten zeker zijn dat het bedrijf nog een innovatief, toekomstgericht verhaal kan schrijven. We willen geen geld stoppen in een bodemloos vat, alleen maar omdat er verkiezingen in aantocht zijn.” Dat Van Hool er nog niet in geslaagd is om een privépartner aan te trekken, spreekt in dat verband boekdelen.
De Vlaamse regering is er tot nu toe niet van overtuigd dat Van Hool het waard is om gered te worden, zoveel is duidelijk. Tot na de bijzondere ondernemingsraad van maandag ontbreekt ook nog informatie om dat oordeel te vellen. De snelle oproepen van Vlaams Belang en de N-VA om het bedrijf te redden, worden daarom weggezet als “niet ernstig”.
Verkiezingsthema
Hoe dan ook wordt de slechte situatie bij Van Hool een onverwacht thema in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van 9 juni. De staat van de economie – een kabbelende groei, een krimpende industrie – heeft zelfs potentieel om hét thema te worden.
Van Hool is dan ook niet de enige industriële speler in moeilijkheden. Hoe het afloopt met sectorgenoot Audi in Brussel, weten we pas na de zomer. Intussen vallen er ook elders klappen. In 2023 gingen dubbel zoveel jobs verloren door collectieve ontslagen als het jaar voordien, en het bloeden is nog niet gestopt. De hoge energieprijzen en gestegen loonkosten blijven de bedrijven parten spelen en de jobmarkt is minder verhit dan tot enkele maanden geleden.
In De Stemming, de opiniepeiling van De Standaard en VRT NWS, kwam de economie als tweede verkiezingsthema uit de bus, niet ver achter migratie. Met ‘events’ als dat van Van Hool is die volgorde snel omgedraaid.