Dropt Barbie nog een bommetje op de Oscaruitreiking?
Zondagnacht reikt de Academy voor de 96ste keer de Oscars uit. Het dreigt een voorspelbare ceremonie te worden, met alweer Oppenheimer als triomfator. Maar toch: waar zouden nog verrassingen kunnen liggen?
Wie de uitreiking live wil volgen, zet best niet alleen zijn wekker, maar ook een pot koffie. Tenzij weer iemand een muilpeer uitdeelt of presentator Jimmy Kimmel pakweg apestoned opdaagt, zit op zo’n georkestreerd gebeuren als de Oscars de verrassing hoogstens in een winnaar die niemand verwacht had. Maar dat scenario is deze keer weinig waarschijnlijk, juist omdat de favorieten zo uitgesproken zijn.
Greta Gerwig leidde de box office in 2023 met Barbie, maar het is Christopher Nolan die nu met Oppenheimer elke prijzenceremonie kaapt, van de Golden Globes en de Bafta’s tot de beeldjes die de bonden van acteurs, producenten en regisseurs elk afzonderlijk uitdeelden. In het wereldje noemen ze dat a perfect season: eerst veel bezoekers lokken – Oppenheimer was wereldwijd de derde meest bezochte film van 2023 – en vervolgens élke gezaghebbende prijs mogen ontvangen. Het is geleden van Argo in 2012 dat een film dat klaarspeelde. Maar een plek in het collectief geheugen garandeert het dus niet, zo bewijst die vergeten prijzenpakker van Ben Affleck.
Vakblad Variety voorspelt dat Nolans biopic acht van zijn dertien nominaties zal verzilveren. Kijkt Cillian Murphy zondagnacht oprecht verbaasd wanneer zijn naam door het Dolby Theater in Hollywood echoot, dan weten we pas echt hoe goed hij kan acteren. De Ier kan zeker zijn van zijn Oscar. Net als Nolan zelf overigens, voor regie. Een usual suspect, zucht u? Weet dat de Brit nog nooit won. Het is maar de tweede keer dat hij kans maakt als regisseur.
Nu we toch met cijfers bezig zijn: The Hollywood Reporter liet een mathematisch model los op de genomineerden en dat concludeerde dat Oppenheimer 78,4 procent kans maakt op de Oscar voor Beste film. De nummer twee – het maffe Poor things met Emma Stone – heeft minder dan 5 procent kans.
Wie vertrouwt op kansberekening, die laat de hele show aan zich voorbijgaan. Je zou verwachten dat ook gokkantoren weinig aantrek merken met een uitkomst die in steen gebeiteld lijkt. Dat is niet het geval, en het heeft alles te maken met de Barbenheimer- hype en hoe die twee films de laatste fase van hun rivaliteit ingaan. Voor Barbie mogen dan de kaarten niet al te best liggen, het brede publiek heeft de film gezien, net als Oppenheimer. Net daardoor denkt het gokjeswagende deel daarvan wel te kunnen raden wie als winnaar uit elke envelop zal komen.
En de sympathy votes dan?
Jaarlijks leidt de bekendmaking van de nominaties tot obligate verbazing en welgemeend gemor. Het waren deze keer de Barbie- fans die elkaar daarin vonden. Begrijpelijk, als je weet dat zowel Margot Robbie (voor haar hoofdrol) als Greta Gerwig (voor de regie) geen nominatie kregen. Eerder was al gebleken dat het scenario door de Academy niet als original maar als adapted werd gezien (omdat de Mattel-figuren al bestonden). Onvoorzien kwam de film zo in een andere (meer competitieve) scenariocategorie terecht. Dat gebrek aan erkenning/nominaties zou Barbie weleens de nodige sympathy votes kunnen opleveren.
Eliminatie
Beste film is de enige categorie waarvoor alle 10.000 leden mogen stemmen. Dat doen ze door de tien genomineerde titels te rangschikken. Een film die door minstens 50 procent van de stemmers bovenaan is gezet, wint de Oscar. Komt geen enkele film aan dat percentage, dan wordt de titel met de minste stemmen geschrapt. De stem van Academy-leden die die geschrapte film op één hadden staan, gaat dan naar de nummer twee van hun lijstje. Die eliminatie gaat door tot er een film is die minstens 50 procent van de stemmen haalt. De impact van sympathy votes kan dus net zo goed in het voordeel zijn van een andere film dan Barbie.
Kan de sympathy vote ook in andere categorieën voor een verrassing zorgen? Wint America Ferrera voor haar bijrol in Barbie, en niet
Da’Vine Joy Randolph ( The holdovers), wier prijzenkast stilaan op bezwijken staat? En Robert Downey Jr., die voor beste bijrol in het zand bijt voor zijn ingehouden vertolking in Oppenheimer? Het zou kritiek uitlokken als Ryan Gosling in zijn plaats wint. Niet omdat het beeldje hem niet wordt gegund, maar omdat het van bittere ironie zou getuigen als Ken wint terwijl Barbie niet eens kans maakt. De kaarten liggen goed voor Lily Gladstone. De actrice verblufte al een paar keer in kleinere films die te weinig mensen zagen, zoals het ingetogen Certain women van Kelly Reichardt. Met Killers of the flower moon kreeg ze eindelijk de kans om het grote publiek te tonen met wat voor klasse ze een personage kan neerzetten. Iedereen gunt Gladstone de Oscar voor Beste actrice, ook Emma Stone, die voor haar dolle vertolking in Poor things wel de Bafta won. Stone is de enige die Gladstone van het podium kan houden. Maar zij kreeg in 2017 al een Oscar voor La la land.
Als Gladstone wint, dan is ze de eerste Native American met een Oscar op zak. Met een film over een gitzwarte bladzijde uit de Amerikaanse geschiedenis zou ze op haar beurt geschiedenis schrijven – nu in de positieve zin. Het is haar eerste nominatie. Dat is het overigens ook voor Cillian Murphy en Da’Vine Joy Randolph. Als onze voorspellingen uitkomen, zou dat betekenen dat drie van de vier beeldjes voor acteerprestaties gaan naar acteurs die nog niet eerder kans maakten – Downey Jr. was eerder al tweemaal genomineerd.
Wie wint niets?
Zeven Oscars kon The Fabelmans van Steven Spielberg een jaar geleden winnen. Het koddige The banshees of Inisherin was zelfs negen keer genomineerd. Elvis? Acht. Tár: zes. Wat deze films gemeen hebben, is dat ze geen enkele nominatie konden verzilveren.
Nul keer winnen, wie staat het dit jaar te wachten? Oppenheimer kondigt zich aan als de slokop. Barbie wint wellicht voor de kostuums en het nummer ‘What was I made for?’ van Billie Eilish. Als het even meezit, mag elke andere, veelvuldig genomineerde film toch minstens één beeldje oppikken: Poor things voor production design, American fiction voor het geadapteerde scenario, Anatomie d’une chute voor het originele scenario, The zone of interest voor beste internationale film. Maestro wordt vast gered door de neus van Leonard Bernstein en wint de make-up-Oscar. Alleen voor Past lives, dat onterecht maar twee nominaties kreeg (beste film en scenario), belooft de avond op een genadeloze teleurstelling uit te draaien.
Wel meer films ontbrak het aan erkenning. Met Perfect days leverde Wim Wenders een perfecte film af, en dat was ook de verdienste van zijn hoofdacteur Koji Yakusho. Wat hadden we zijn naam graag tussen de kanshebbers gezien. Nu moest Perfect days zich tevredenstellen met een plek in de categorie Beste internationale film. Daar hoorde dan weer ook Fallen leaves van Aki Kaurismäki thuis, net als het Turkse About dry grasses van Nuri Bilge Ceylan. Dat ze er niet tussen staan, mag gerust de keerzijde van een uitzonderlijk filmjaar worden genoemd.
Als Cillian Murphy zondagnacht oprecht verbaasd kijkt wanneer zijn naam door het Dolby Theater echoot, dan weten we pas echt hoe goed hij kan acteren