De kunst van het stapelen

Het stormt weer bij Beaufort, het driejaarlijkse evenement rond kunst met zicht op zee. Het is aan zijn achtste editie toe, en bijna elke keer is er wel een kunstwerk bij dat de lokale bevolking en de doorsnee toerist een doorn in het oog is. Dit keer staat Wenduine in rep en roer. Een werk van de Finse kunstenares Sara Bjarland dat op een centrale rotonde verscheen, een toren met een wirwar van tuinstoelen, roept felle reacties op. “Dit hoort op het containerpark”, noteerde Nieuwsblad bij een boze voorbijganger.

De slordige stapel stoelen is in brons gegoten en de inwoners zijn gewaarschuwd: de sculptuur wordt een blijvertje. Het gemeentebestuur van De Haan en Westtoer kochten het werk aan voor 200.000 euro. Na deze editie zal het deel uitmaken van het steeds verder aangroeiende beeldenpark van Beaufort.

Bjarland verwijst naar wat we als nutteloos en waardeloos beschouwen, naar onze omgang met afgedankte spullen en het torenhoge probleem dat zwerfvuil heet – de neerbuigende verwijzing naar het recyclagepark is dus niet eens zo gek. Maar je merkt meteen dat de kunstenares haar boodschap te rechttoe-rechtaan in beeld gebracht heeft.

Het valt op hoe Beaufort de jongste jaren in de ban raakte van de stapeling. Beach castle, bij de entree van Knokke, toont een toren van strandcabines. Voor de Beaufort-editie van 2021 trok Maarten Vanden Eynde een ‘piramide van de vooruitgang’ op, met toestellen die ooit de moderniteit voorstelden. En op het strand van Oostende verrees Pillage of the sea van Rosa Barba: een stapel betonnen zandzakken als een denkbeeldige dam tegen de stijgende zeespiegel.

De stapeltrend is ingegeven door een zucht naar monumentaliteit, het grote gebaar dat nodig is om kunst te laten opboksen tegen het imposante decor van zee en strand. Dat ontbreekt dan wel in Wenduine, waar Bjarlands werk zich moet inschrijven in de wildgroei aan Vlaamse rotondekunst. Op een banale plek, waar we zomaar aan voorbij rijden.

Sara Bjarlands wirwar van tuinstoelen roept felle reacties op. “Dit hoort op een containerpark”, zei een voorbijganger