Het ultieme taboe over westerse steun aan Oekraïne is steeds minder taboe
Het westers bondgenootschap voor Oekraïne valt stilaan uiteen in kleinere ad-hoccoalities. Zo steunen de Baltische Staten en Polen het idee van Frankrijk om grondtroepen sturen niet uit te sluiten.
Toen de Franse president Emmanuel Macron twee weken geleden zei dat hij niet uitsluit dat op een dag grondtroepen naar Oekraïne worden gestuurd, sprak hij het ultieme taboe uit over de westerse steun aan Oekraïne. Ze zeiden het niet met zoveel woorden, maar de meeste Europese leiders vroegen zich af of Macron helemaal gek was geworden. Het idee werd snel van tafel te geveegd.
Maar als twee jaar oorlog in Oekraïne ons een ding heeft geleerd, is het dat taboes sneuvelen. We zouden nooit tanks sturen, nooit gevechtsvliegtuigen, nooit langeafstandsraketten. Eenmaal het taboe is uitgesproken, houdt het op taboe te zijn.
“Rode lijnen bepalen”
Zal dat ook gebeuren met de grondtroepen? Parijs laat het idee in elk geval niet los en zoekt duidelijk naar gelijkgezinde landen waarmee het eventueel een coalitie kan vormen. Veelzeggend was het bezoek van de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Stéphane Séjourné, vorige week vrijdag aan Litouwen. Hij hield er overleg met zijn collega’s uit de drie Baltische Staten en met Dmytro Koeleba, zijn Oekraïense collega. Deze landen sluiten niet langer uit dat op een bepaald moment troepen naar Oekraïne vertrekken. “Het is niet aan Rusland om de rode lijnen te bepalen, dat zullen we zelf doen”, klonk het. En het is goed dat de Fransen “out of the box” willen denken.
Dat de drie Baltische landen achter Frankrijk staan, mag niet verwonderen. Zij voelen de hete adem van de Russische president het meest in de nek. Ook de Polen zitten meestal op de lijn van de Balten. Aanvankelijk schoot Warschau het idee van Macron af, maar ook daar schuiven de geesten. De Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Radosław Sikorski, zei in het Poolse parlement dat hij het Franse initiatief steunt omdat er “goede bedoelingen achter zitten”. “Het Westen moet inzetten op creatieve en asymmetrische escalatie. De Russische president moet zich afvragen wat onze volgende stap zal zijn.” Zondag zei hij zelfs dat er al Navo-soldaten actief zijn in Oekraïne, al wilde hij niet zeggen wie of wat zij daar doen. Waarschijnlijk hint hij op het vermoeden dat er militaire adviseurs actief zijn in Oekraïne.
Het is dus niet zo dat er snel grondtroepen naar het Oekraïense front vertrekken. Dat vraagt Kiev ook niet. Wel is het vragende partij om westerse trainingsmissies op eigen grondgebied te laten doorgaan. Koeleba begrijpt niet dat de bondgenoten dat niet meer willen doen. “Tussen 2014 en 2022 hebben ze tientallen trainingsmissies in Oekraïne gedaan. Waarom durven ze dat niet meer? Als ze hun luchtafweer meebrengen, kunnen de trainingen perfect blijven doorgaan.”
“Het Westen moet inzetten op creatieve en asymmetrische escalatie, zodat de Russische president zich afvraagt wat onze volgende stap zal zijn”
Radosław Sikorski PoolseministervanBuitenlandseZaken
Munitiecoalitie
Hetzelfde geldt voor het onderhoud en de productie van militair materieel. Dat kan allemaal veel efficiënter gedaan worden in Oekraïne. Dat idee begint zeker te rijpen. Ook de Tsjechische president, Petr
Pavel, sluit troepen sturen niet uit, op voorwaarde dat ze niet meevechten.
De nauwere samenwerking tussen Frankrijk, de Baltische staten en Oekraïne geeft aan het grote westerse bondgenootschap steeds meer uiteenvalt in verschillende kleinere samenwerkingsverbanden. De Tsjechen, bijvoorbeeld, tuigen een munitiecoalitie op. Maar is die versplintering wel een goed idee? De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken, Gabrielius Landsbergis, erkent dat het beter is als zulke coalities gesteund worden door de hele EU of de voltallige Navo. “Maar dan duurt het makkelijk negen maanden of een jaar voor iedereen akkoord gaat. Dan is het beter snel ad-hoccoalities te vormen.”
Zeker als de oorlog nog lang duurt, zal het volgens Landsbergis nog vaker gebeuren. “We zullen in elk geval iedereen steunen die met een goed plan komt.”