Centrumrechts wint in Portugal, extreemrechts Chega breekt door
Hoogstwaarschijnlijk wint de centrumrechtse alliantie de Portugese verkiezingen. Het extreemrechtse Chega scoort zowat 19 procent en kan een rol spelen bij de coalitievorming.
Portugal is niet langer de uitzondering op de West-Europese regel dat radicaal- tot extreemrechtse partijen een grote rol opeisen in de politiek.
Met 70% van de stemmen geteld op zondagavond lijken de peilingen in grote lijnen uit te komen. De centrumrechtse Democratische Alliantie zou ruim 31% halen en daarmee de grootste worden.
De Socialisten zouden op de tweede plaats komen met zo’n 29%. Zij bestuurden de voorbije acht jaar het land. De populaire premier Antonio Costa werd in 2022 met gemak voor een derde termijn verkozen. Eind 2023 moest Costa echter ontslag nemen naar aanleiding van een corruptieschandaal.
Hoe dat zich vertaalt in zetels, moet blijken als de uitslag duidelijker wordt, maar zeker is dat geen enkele traditionele partij of alliantie een bestuursmeerderheid zal hebben.
Dat komt door het voorspelde sterke optreden van Chega (‘Genoeg’), een extreemrechtse partij rond de populist André Ventura (41). Hij is een voormalige voetbalcommentator die bekend werd met zijn eisen voor chemische castratie van seksuele delinquenten en zijn zware uitvallen tegen de Roma-populatie.
Chega voerde campagne met de slogan ‘Limpar Portugal’ – vrij vertaald ‘Grote Schoonmaak’. Dat lijkt te hebben gewerkt. Chega was in 2002 al flink gegroeid naar 7% en zou nu doorstomen naar 19%.
In principe zou het nu een rol als kingmaker kunnen spelen, al is het afwachten of een van de andere partijen met Chega in zee wil.
Binnen de centrumrechtse meerpartijenalliantie is de SociaalDemocratische Partij de grootste, en hun voorzitter sloot op voorhand iedere samenwerking met Chega uit. Als die niet terugkomt op zijn weigering en ook de socialisten het been stijfhouden, zouden de twee grootste partijen tot elkaar veroordeeld zijn. Tenzij Portugal opteert voor een minderheidsregering, maar die zou wellicht geen lang leven beschoren zijn. Net dit jaar, op 25 april, viert Portugal de 50ste verjaardag van de Anjerrevolutie, waarmee een einde kwam aan 42 jaar rechts-autoritair bewind door dictator Antonio Salazar en nadien Marcello Caetano.