Mensen eten gras, hongersnood dreigt voor een miljoen Palestijnen
Hongersnood dreigt de komende maanden meer dan een miljoen Palestijnen te treffen. In de hele Gazastrook heerst honger, in het noorden is die “catastrofaal”. Gevreesd wordt dat Israël die honger als oorlogswapen inzet.
“De mate waarin Israël de hulp die Gaza binnenkomt, blijft beperken, samen met de manier waarop het strijd blijft voeren, kan neerkomen op het gebruik van verhongering als wapen. Dat is een oorlogsmisdaad.” Volker Türk, de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, was dinsdag opvallend scherp voor de rol die de Israëli’s spelen in de hongercrisis in Gaza. “De klok tikt”, waarschuwde Türk nog. Hij reageerde op een rapport van monitororganisatie Integrated Food Security Phase Classification (IPC), die vaststelde dat voor mei hongersnood dreigt in het noorden van Gaza en voorspelde dat 1,1 miljoen mensen tegen juli in “catastrofale omstandigheden” honger zullen lijden.
“Veel te laat”
Organisaties als het IPC en de VN blijven praten over een “dreigende hongersnood”, terwijl al verschillende kinderen door ondervoeding overleden zijn. “We weten dat zodra de hongersnood uitgeroepen is, het al veel te laat is”, geeft VN-noodhulpcoördinator Martin Griffiths toe in een mededeling. Een hongersnood is de hoogste alarmfase die het IPC kan uitroepen en gaat pas in wanneer de sterftegraad hoog genoeg is. “In de praktijk,” schrijft Jeremy Konyndyk, voorzitter van de ngo Refugees International, op X, “is een hongersnood al volop bezig wanneer die drempelwaarden bereikt, grondig gemeten en geanalyseerd zijn.” Hulporganisaties zijn daarom vaak erg terughoudend en zullen een hongersnood pas zo benoemen wanneer die al levens geëist heeft.
Het IPC kon nog niet betrouw
Acute voedselonzekerheid
Actueel (15 februari – 15 maart 2024) baar bepalen of de sterftecijfers in Gaza de drempelwaarde van vier overleden kinderen per 10.000 mensen al overschreden hebben. Daardoor kan het nog geen hongersnood uitroepen. In het noorden zou meer dan de helft van alle huishoudens wel aan alle andere voorwaarden voor hongersnood voldoen, namelijk een extreem gebrek aan voedsel en acute ondervoeding bij kinderen. Die huishoudens lijden officieel “catastrofale honger”. 30 procent van de gezinnen in het centrum van de steden Gaza en Khan Younis, en een kwart van de gezinnen in Rafah zitten in hetzelfde schuitje.
In die stad in het zuiden hebben zich meer dan een miljoen Gazanen verzameld die gevlucht zijn voor het oorlogsgeweld. “Ook in het zuiden is er honger. Er is voedsel, maar niet genoeg. Mensen eten vooral uit blik”, vertelt dokter Mohammed Abu Mughaiseeb in een spraakbericht. Hij werkt voor Artsen Zonder Grenzen in een ziekenhuis in Rafah. “Veel families lijden honger omdat ze geen inkomen en dus geen geld hebben om eten te kopen. Basisproducten als suiker en rijst zijn niet beschikbaar of extreem duur.” Wat Mughaiseeb hoort van vrienden en familie in het noorden voorspelt weinig goeds: “In Noord-Gaza en GazaStad is er geen basisvoeding als bloem of rijst. Mensen eten er gras.”
“Belachelijk”
“Belachelijk”, noemt hij het Amerikaanse plan om met voedselleveringen per schip de honger in Gaza te verdrijven. “Waarom over zee?
Vrachtwagens uit Egypte laten komen is veel eenvoudiger.” De oplossing voor de hongersnood ligt in Mughaiseebsogenvoordehand:er moet meer internationale druk op Israël komen om vrachtwagens met noodhulp Gaza binnen te laten.
“Waarom voedsel leveren over zee? Vrachtwagens uit Egypte laten komen is veel eenvoudiger” Palestijnse arts in Rafah
Mohammed Abu Mughaiseeb
Dat vindt ook Martin Griffiths: “We moeten Gaza overspoelen met voedsel en andere levensreddende hulp. Er is geen tijd te verliezen. Ik herhaal mijn oproep aan de Israëlische overheid om complete en onbeperkte toegang te geven voor humanitaire goederen.”
Dat Israël honger als wapen zou gebruiken, durft Volker Türk niet onvoorwaardelijk te stellen. Dat het verantwoordelijk is voor de honger, stelt hij onomwonden.
Ook de Belgische premier Alexander De Croo (Open VLD) waarschuwde de Israëli’s al. “Het is aan Israël om te bewijzen dat het honger niet als wapen gebruikt”, zei hij zaterdag tijdens een bezoek aan Jordanië.
Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie voor buitenlandbeleid, ging een week geleden al een stap verder. “Verhongering wordt gebruikt als wapen”, zei hij tijdens een persconferentie op het VN-hoofdkwartier in New York. “Als we kijken naar alternatieve manieren om hulp te leveren, over zee of uit de lucht, moeten we onszelf eraan herinneren dat we dat doen omdat de normale wegen waarlangs hulp geleverd kan worden gesloten zijn, moedwillig gesloten.” Borrell noemde de humanitaire crisis “door mensen veroorzaakt”: “Dit is geen natuurramp.”
Türks opmerking dat honger gebruiken als wapen tegen burgers een oorlogsmisdaad is, klopt. Ook de Zuid-Afrikaanse aanklacht wegens genocide tegen Israël voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag vermeldt de honger in Gaza als reden waarom dat Hof maatregelen zou moeten opleggen aan Israël. De rechtbank besliste begin maart om dat voorlopig niet te doen.